A. MANGHENELO
Hloko-mhaka: Pawulo loko a seketelaVuapostola ra yena ni ku kaneta vadyondzisi va mavun’hwa.
Siku/lembe: A.D. 56 (kwalomu ka 55 ni 57).
Mutsari: Pawulo.
Ndhawu: Efilipiya ( Endleleni yo ya eKorinto) kumbe Emakedoniya.
- Pawulo a a rhumile Tito na Timotiya va rhanga va ya eKorinto kuya vona hi laha a papila ro sungula ri nga va ri amukeriwe ni ku pfuna hi kona.
- Loko Pawulo a ha le ndleleni yo ya eKorinto, a hlangane na Tito endleleni.
- Kutani Tito a n’wi rungulela mahungu lamanene ya leswaku a Vakorinto va yi amukerile dyondzo ya yena ni naswona va hundzukile, kambe va ha ri kona van’wana lava nga pfumeriki hi dyondzo ya yena.
- Kutani a mahungu lawa ma tisela Pawulo swilo swimbirhi, ntsaku ni ku vilela, leswi endle leswaku a tlhgela a boheka ku tsala papila leri ra vumbirhi.
- Swi nga endleka Pawulo a ke tsale tin’wana tipapila eka va le korinto leti nga hlayiseriwangiki hina.
B. PAWULO A XAWETA KEREKE
1:1, 2
- Loko hi tsala papila, ko tala hi tsala mavito ya hina eku heteleleni ka papila; kambe Pawula a tsala vito ra yena eku sunguleni ka papila leswaku swi ta voneka leswaku i mani loyi a tsalaka marito lawa. swa twala leswi.
- A tintswalo leti a va navelelaka tona, ti fana ni ku vukarha ka rirhandzu leri bava a ri nyikaka eka ndyangu wa yena loko a nghena ekaya na a nga se twa marungula ya muti wa yena.
C. MAXANGU NI KU CHAVELERIWA
1:3-11
- Pawulo ni vanakulobye va yena va hlangane ni maxangu yo tala hikwalaho ka Evhangeli.
- A ma va hetanga matyimba maxangu lawaya hikuva a va tiyisiwa hi Xikwembu
- A ku tiyisiwa loko ku nga va ku tile hi tindlela leti:
- Hikuva va tinyiketile hi ku hetiseka eka Xikwembu.
- Ku tsundzuka hi laha Xikwembu xi va lamuleleke hi kona eka maxangu lama hundzeke.
- Va kongomisa mahlo ya vona eka tirharhi leti va nga ta ti amukela eka vutomi lebyi na le ka lebya ha taka.
- Ku tshemba loko tisiwaka hi matimba ya Moya lowo Kwetsima.
- Ku pfumela ni ku langutela ka leswaku emaxangwini ya vona va ta kutsuriwa ku nga ri khale.
- A nkhutazu lowu Pawulo a wu nyikeleke a wu entile swinene, hi laha hi vonaka hikona loko a vita Xikwembu Tatana wa tintswalo ni Xikwembu lexi ku chavelela hinkwaku ku humaka eka xona.
- A vuyelo wa maxangu hi leswaku:
- Ma endla leswaku Mukriste a tshinela ku suhi na Criste.
- Ma aka ripfumelo ra yena.
- Ma n’wi nyika ku twisisa loku enteke mayelano ni maxangu, naswona ma n’wi endla a kota ku pfuna van’wana, hikuva a maxangu i xiphemu xa vutomi lebyi hi nga eka byona, kutani minkarhi hinkwayo hi ta tikuma na hi rhendzeriwile hi vanhu lava hlanganaka ni maxangu.
- Ma endla leswaku hi dzunisa Xikwembu hintalo, hi matlhelo mambirhi; hi maxangu lawa hi hlanganaka na wona ni hi swikhongelo leswi hi swi amukelaka eka lava hi tiyisaka. (Xana u tshama u va kusuhi ni loyi ange maxangwini, kutani u nga tivi leswaku u nga n’wi chavelerisa kuyini? A xivangelo xi ngava xa leswaku a wu se tshama u hlangana ni maxangu.)
D. XIVANGELO XA KU CINCA KA PAWULO MAKUNGU YA YENA
1:12- 2:4
- A swi ri na risima eka Pawulo, leswaku va ta kota ku n’wi tshemba, hi ku endla leswiya, a a le ku va pfuleni leswaku va kota ku amukela dyondzo ya yena.
- A a va tsakela, ku nga hi leswi a va n’wi amukela yena ni vatirhisani va yena, kambe hi leswi a va ri xikombiso xa vukriste, hiswona leswi endleke a ku “ndza ti kurisa hi n’wina.
- Hikwalaho, swi na risima ku twisisa leswaku hikwalaho ka yini a nga landzanga xitshembiso xa yena xa ku va pfuxela loko a le riendzweni ra yena ro ya eMakedoniya:
- A hi leswaku a xitshembiso xa yena a xi nga ri xa ntiyiso.
- A xivangelo xikulu hi leswaku a a le ku laveni ka ndlela yo rhangisa leswi nga vaka xipfuno eka vona: a a le ku va nyikeni nkarhi wo enela leswaku va fika laha va hanyaka ni ku endla leswi dyondzo ya yena ya papila ro sungula a yi vula swona, leswaku a ku pfuxela loko ka yena eka lera vumbirhi ku va tisela ntsaku ematshan’wini yo va khomisa tingana.
- Hi minkiarhi hinkwayo a a ringeta ku tipfula ni kuav erivaleni eka un’wanan ni un’wana loyi a a n’wi dyondzisa rito, swive tanu na le ka vona.
- Hi ku endla tano, a a ringeta ku landza xikombiso xa Kriste yena loyi a nga ku hetiseka ka matsalwa.
- Xikwembu Tatana xi hi totile hi Moya wa xona lowu Kwetsima leswaku hi va ni xitiyiseko xa leswaku hi ta vona ku hetiseka ka ku ponisiwa ka hina. A Moya lowo Kwetsima wu fana ni nfungo hosi yi wu namekaka eka papila eku tiyisa leswaku i ntiyiso leswi vuriweke, a ngava mayelano ni mali leyi tshembisiweke leswaku yi ta nghena eka konta. (V21, 22)
- A ndlela leyi a vekeke hi yona mhaka leyi, yi kombisa leswaku Pawulo a a nga ri na miehleketo yo va tshikilela, kambe a a ri ni ku tshemba ka leswaku ka leswaku va wupfile eripfumelweni naswona va nga swi kota ku luleka van’wana eka swikarhato leswi va hlanganaka na swona ko tala.
- A papila leri a va tsaleleke, a nga va tsalelanga hi moya wa tihanyi, kambe a tsale hi moya wa ntwela vusiwana, a a ri karhi a rila loko a tsala papila leri.
- A tsale papila leri hikwalaho ka ntalo wa rirhandzu leri a a ri na rona hikwalaho ka vona.
- A a swi tiva leswaku va ngo kuma ntsaku ntsena loko xihoho xi papalatiwile ni loko xi susiwile exikarhi ka vona.
- A a fanele ku va vangela ku khunguvanyeka hikwalaho ka yini? Hi ku endla tano, a a ta ti yivela ntsaku, hikuva a a to kuma ntsaku ntsena loko na vona va tsakile.
E. MALULEKELE YA LOYI A NGA NI NANDZU
2:5-11
- Pawulo a a lava leswaku loyi a dyoheke a lulekiwa, ku nga leswaku swi ta n’wi twisa ku vava, hikuva loko a kawukiwa ni lu lulekiwa hikwalaho ka leswi a swi endleke swo biha, a ta swi vona leswaku a vangele kereke vito ro biha.
- A xivangelo xa leswaku ku va ni xikhatiso ekerekeni hi lexi:
- Ku yi nyika vito ro basa.
- Ku pfuxelela mudyohi ku nga ri ku n’wi hohlota.
- A hi ku tlherisela vubihi lebyi a byi endleke.
- Loko xikhatiso xi tlula mpimo xi nga vangela leswaku:
- Mudyohi loyi a hela mbilu kutani a fularhela Hosi.
- Sathana a teka ndhawu ya vudumo hikuva minkarhi hinkwayo a le ku hi endleleni ka makungu yo biha.
- Lava vekaka swikhatiso va nga fika laha va tikurisaka.
- Hikokwalaho, va fanele va n’wi rivalela eka leswi a swi endleke ni ku n’wi komba rirhandzu.
- Hi ndlela leyi, Pawulo a a le ku ti phatseni swin’we na vona.
F. RIRANDZU RA PAWULO
2:12, 13
- Loko a fika eTrowasi, a swipfalo swa leswaku a kota ku xumayela Evhangeli a swi pfulekile, kambe a a nga ri na ku rhula hikuva a a nga n’wi kumanga mutirhisani kuloni wa yena Tito, kutani leswi swi n’wi vangele:
- Ku vilele ngopfu mayelano ni ku hlayiseka ka yena hikuva a a n’wi rhandza.
- Ku ya emahlweni a vilela hikwalaho ka va le Korinto hikuva Tito a a tave a n’wi vuyele ni mahungu ya vona.
- Hikokwalaho, a kongome eMakedoniya laha a n’wi kumeke kona Tito, kutani a amukela mahungu lamanene ya ku hundzuka ka va le Korinto, kutani Pawulo a tlhela a rhumela Tito leswaku a tlhelela eKorinto ni papila leri ra vumbirhi.
G. MASUNGULU NI MIHANDZU YA NTIRHO WA PAWULO
2:14 – 3:18
- Eka hinkwaswo leswi Pawulo a swi tsalelaka va le Korinto, hi leswaku minkarhi hinkwayo a ni ku vilela ka leswaku va kota ku n’wi amukela ni ku n’wi twisisa leswaku I murhumiwa wa risima hi Xikwembu.
- A rimintso ra ku navela loko, a hi ka ku tilavela ku dzunisiwa, kambe i ka leswaku loko va n’wi amukela, va tava va amukerile dyondzo ya yena leyi nga ya Xikwembu, leswaku yi ta va yisa eku hundzukeni.
- Hi ndlela leyi, a nyika vudumo Xikwembu lexi n’wi tirhisaka hinkwako laha a yaka kona, kutani hi ku endla loku, a kongomisa miehleketo ya vahlayi eka ntirho lowu a rhumiweke wona hi Xikwembu.
- Mayelano ni ntirho wa yena(Ntirho lowu hetisekeke wa Vakriste):
- Swi fana ni ku nun’hwela loko funengeteke nandza wa Hosi hinkwako laha a yaka kona.
- (Lexi i xifaniso xa general ( murhangeri) wa nyimpi ya Rhoma loko a muka ekaya ni harhi leyi a yi wineke enyimpini. loko a ri endleleni yo ya ekaya, a va landzeri va karhi va hisa mirhi ya risuna va gandzela swikwembu swa yena. Kutani a ku nun’hwela loko kuva ku ri ka rifo eka vabohiwa, kambe eka lava hluleke i ku nun’hwela ka ku hlula ni vutomi hi ntalo).
- A marito ya yena ni tidyondzo ta yena a ti ri ta risima swinene etindleveni, ematihlweni, etimbilwini ni le miehleketweni ya un’wana ni un’wana hinkwaku laha a khaluta hi kona: Eka lava a va amukela hungu ra yena, a ri tisa vutomi, kambe eka lava a va ri fularhela, a ri komba rifo ra hi laha ku nga heriki.
- Kutani i mani loyi a nga ringanaka ni ntirho lowuya: Xana a hi xona Xikwembu lexi hi nyikaka matimba yo hlula ku tsana ka hina xana?
- A ntirho lowu a wu xavisiwi hambi ku kuma vuyela eka loyi a wu tirhaka.
- Yi fanele ku vuriwa hi ndlela ya ntiyiso ni ku tshembeka, hikuva I marito lama humaka eka Xikwembu, hi endla onge hi loko xi ri xona xi vulavulaka ni ku yingisa swin’we ni ku kala rito rin’wana ni rin’wana leri vulavuriwaka.
- A marito lawa ma vulavuriwa ematshan’wini ya Kriste, leswi vulaka leswaku hi yena Kriste, ku nga ri loyi a ma vulaka. Kriste a fanele ku voniwa eka dyondzo yin’wana ni yin’wana leyi u yi dyondzisaka.
- Loko dyondzo ya Kriste yi vuriwa hi ndlela yo homboloka, swi vula leswaku Pawulo a a le ku titlakuseni, kambe:
- A swi tano, hikuva a nga lavanga mapapila yo huma eka Muprista lonkulu lama tiyisaka leswaku i Muapostola leswaku va le Korinto va kota ku n’wi amukela.
- Vona va le Korinto hi voxe a va ri papila ya yena leri khorwisaka leswaku i nadza wa Xikwembu ni leswaku ntirho lowu a wu endlaka wu huma eka xona.
- A ku hundzuka ka vutomi bya vona a ku komba leswaku a rito ra Xikwembu leri a ri vuleke eka vona, ri tsariwile etimbilwini ta vona.
- A ma vito ya vona a ma tsariwile embilwini ya yena; a a va rhandza ngopfu swinene, naswona a a teke ku tihlamulela hinkwaku ka vona.
- A va ri vatirheli va ku navela ka yena lokuntshwa, loku ha kona Kriste a nyikeleke ndzhaka hinkwayo eka vona siku a feke hi rona.
- Ku hambana ka ndzhaka ya Testamente Leyintshwa ni ya Testamente ya khale.
- Enkarhini wa Testamente ya khale, Xikwembu a xi tsala marito ya xona eka maribye xi ma nyika vanhu va xona leswaku va ta hanya hi wona, kambe a swi va tiselanga nstaku evuton’wini, ematshan’wini ya swona, swi va tisele mahlomulo ni makhombo, hikuva a va swi kotanga ku hanya hi laha marito lawaya a ma vula swona.
- Kasi eka Testamente leyintshwa, a ntsaku wu tlula mpimo hi ku ntswa, hikuva sweswi i Moya wa Xikwembu lowu tsalaka marito ya xona embilwini ya munhu, lowu n’wi endlaka a famba hi ku letela ka wona. (A ku rhandza ka Xikwembu a ka ha tshami ehandle emaribyeni, kambe ku tshama endzeni ka un’wana ni un’wana loyi a pfumeleke eka Kriste, wu ri karhi wo tswala mihandzu ya ku lulama emiehleketweni, eka marito ne ka swiendlo swa la pfumeleke.)
- A ntirho lowu wu endliwa hi Moya lowo Kwetsima.
- A ntirho lowu endliweke hi Muxe, hambi leswi a wu ri wa nkarhinyana ni leswi wu tiseke rifo, a wu hlawulekile, laha wu endleke leswaku mombo wa yena wu hatima leswaku vanhu va Xikwembu va nga langute eka yena, ehandle ka loko a ti funengeta mombo, hambiwiritano, loko hi nga wu ringanisa ni ntirho wa Testamente leyintshwa, ku laviteka onge ku ni ku hambana, hikuva lowa sweswi onge a wu na kona ku kwetsima loku a ku ri ni lowa Testamente ya khale.
- A ntirho wa ntwanano lowuntshwa lowu wa Moya, lowu nga wa hi laha ku nga heriki, wu ni vudumo byikulu ngopfu eka lava nge ku wu endleni, wu va endla va hatima swinene hikwalaho ka mihandzu ya Moya leyi va nge ku yi tswaleni ni hi matimba lawa va nga le ku makombiseni.
- A va ri filhi vudumo lebyi, va ri endla ri vangama emosaveni hinkwayo.
- A ku nga ri leswaku Muxe a a le ku tumbeleni ka ku kwetsima ka Xiwembu endzhaku ka xisirhelelo, a ku ri kona naswona ka ha ri kona, a xisirhelelo a xi pfala mahlo ya a va ringeta ku kuma ku rhula eka Xikwembu hi ku ringeta ku hlayisa Nawu; hambiswiritanu, a xisirhelelo lexi xa ku pfumala ku twisisa xa susiwa hi Moya wa Xikwembu loko va veka ku tshemba ni ku pfumela ka vona eka Kriste Yesu.
- Xikwembu i moya naswona xi tirha hi Moya wa xona lowo Kwetsima, kutani laha Moya lowu wu nga kona, a vuhlonga ra tshoviwa kutani a ku tsunxeka ku teka ndhawu.
- Hikokwalaho a hi le ku languteleni ka leswaku endla, kumbe unga endli, kambe hikwalaho ka ntirho wa Moya lowo Kwetsima, hi languta eka Kriste ni ku hlawuleka ka yena loko hlamarisa, kutani loko hi languta eka yena ni ku navela ku fana na yena, a Moya wu hundzula vundzeni bya hina byi languteka byi fana ni bya Kriste.
- A ku languta loku ka yena, swi fana ni loko u tivona eka xivoni; u kota ku n’wi vona kambe a wu koti ku n’wi khuma hi voko ra wena, hikuva a wu le ku vonene ka vumunhu bya yena kambe xifaniso xa yena.
- (A Bibele i xivoni lexi Moya wu hi kombaka ku kwetsima ka Kriste hi rona.)
//////////
COPYING OF OUR DOCUMENTS: This study guide may be copied or printed free of charge for personal use.
To copy (DOWNLOAD) tap: 2 Vakorinto, 1 – 3