2010-12-10.
1.
Xo sungula eka tidyondzo leti ta 4 hi vulavula hileswi: Ku tumbuluxiwa ka tilo na misava. Ku tumbuluxiwa ka swilo hinkwaswo, Adam na Eva. Xidyoho xa Adam na Evha, ku khatisiwani ni kupfuxetiwa.Hlamuselo mayelano ni ndlela leyi unga kumaka ku rivaleriwa swidyoho ni kuva uva nakulobye kumbe “munghana” wa Xikwembu.
2.
Swoswi hi ta vulavula hi Ndhambi leyi kulu yi tateke misava hinkwayo.
3.
Adam a tiva nsati wa yena Eva kutani va veleka vana vanharhu lava mativo yo vona kunga: Kayeni, Abel na Seta. Endzhaku ka vona ku velekiwile lavo tala vatlhela va tekana hi xivona Endzhaku ka madzana dzana ya malembe vanhu va velekiwile emisaveni.
4.
Tanihi leswi hi swi voneke, xivumbiwa xin’wana na xin’wana xi velekiwa na ku navela ku kala ku yingisa Xikwembu ku dyoyela Xikwembu. Leswi hi leswi humeleleke eku hanyeni ka vanhu hinkwavo. Vatlurise hi ku biha hi ku Phinda-Phinda va dyoha hiku Phinda-Phinda. Ku fika laha vanhu va tixaka hinkwato vanga va lavo homboloka hi vudyoho. Xikwembu lexi tivaka swilo hinkwaswo xi swi vonile xiri Tilweni leswaku a ka ha ri na ku langutela eka vona ku va vaya mahlweni. Va fana na nkwama wa ximati hi ku bolaka xinwe hinkwaswo swi borile. Endzaku a nwini a fanele ku tiyimisela ku swi cukumeta hinkwaswo hikuva swi nga nuhisa yindlo. Xikwembu na xona a xi fanele xiteka goza xi nga hlawuli kambe xi herisa hinkwavo.
5.
Kambe exikarhi ka vona, a kuri ni wanuna un’we wo lulama la vitiwaka ku i Nowa, Nowa a anyiketile vutomi bya yena eka Xikwembu. Xikwembu akuri nakulobye “munghana” wa yena na swona a a famba na xona a va a xi yingisa.
Hikokwalaho Xikwembu xi lulamise kuva xi n’wi Ponisa yena ni vana va yena vanharhu va xinuna ni vasati va vona. Ku suka kolaho Xikwembu xi pfuxa rixaka rinthswa ra vanhu. Xikwembu na kombe xi ponise swi harhi switsongo hi tinxaka ta swona. Hi swi harhi leswi a xi lava kupfuxa rixaka rinthswa ra leswi swi nga tava swi lovisiwile.
6.
Ndlela lexi Xikwenbu a xita herisa ha yon vanhu hinkwavo ni swi harhi akuri ku tisa Ndhambi leyikulu yiva lovisa.
Ku ponisa Nowa ni ndjangu wa yena ni swiharhi leswi Xikwembu a xi swi hlawurile, Xikwembu xi lerisa Nowa ku aka
ngalava hi timhandze ta muri wa gofere. Ngalava yoleyo a yi ta vuriwa areka. Vahlawurile swi harhi,swinwe na Nowa nindjangu wa yena kuva va nghena va tshama engalaveni hinkari wa Ndhambi.
7.
Swoswi a hi dyondzeni timhaka leti eritwenira Xikwembu. Hi dyondza eka Genesa 6: 8-14:
“Kambe Nowa yena a a tsakeriwa hi Hosi Xikwembu. 9.Leti i timhaka ta va ka Nowa. Nowa a a ri munhu wo lulama, loyi a a tsakisa Xikwembu ku thula vanhu hinkwavo lava a vari kona emisaveni; naswona a a ri ni xinakulobye ni Xikwembu. 10.Nowa a a ri ni vana vanharhu, Xeme na Hamu na Yafeta. 11.Enkarhini lowu, Xikwembu xi vona leswaku misava yi onhakile, yi tele hi vanhu va tihanyi. 12.Loko xi yi languta, xivona leswaku yi onhakile, hikuva vanhu hinkwavo emisaveni a va endla leswo biha. 13.Kutani Xikwembuxi ku ka Nowa: “Ndzi ni makungu yaku herisa vanhu hinkwavo, hikuva misava yi tele tihanyi hikwalaho ka vona. Kutani ndi ta va herisa swin’we ni misava. 14.Tiendlele ngalava hi timhandze ta murhi wa gofere.Endzeni ka ngalava ya kona, u endla makamari, u tota ni ntita endzeni ni le handle ka yona”.
Capitulo 17-22:
17.“Sweswi ndzi lava ku rhumela ndhambi ya mati, yi ta herisa swivumbiwa hinkwaswo leswi hanyaka emisaveni. Swilo hinkwaswo leswi nga laha misaveni swi ta fa. 18.Kambe ndzi ta endla ntwanano na wena; kutani u ta nghena engalaveni wena, ni nsati wa wena, ni vana va wena, ni vasati va vona. 19.Kutani exikarhi ka swivumbiwa hinkwaswo swa tinxaka-xaka leswi hanyaka, u ta teka swimbirhi-mbirhi, xa xinuna ni xa xisati, u nghena na swona engalaveni, leswaku na swonaswi ta pona. 20.Exikarhi ka tinyanahinkwato, ni swiharhi hinkwaswo, ni swikokovi hinkwaswo, u ta nghena ni swimbirhi swa rixaka rin’wana ni rin’wena, leswaku na swona swi ta pona. 21.U fanele ku teka ni swakudya hi tinxaka-xaka ta swona, u swi hlavisa, swi ta dyiwa hi wena ni swivumbiwa leswin’wana. 22.Hiloko Nowa a endla swilo leswi hinkwaswo, hilaha Xikwembu xi n’wi leriseke hakona”.
Capitulo 7:1:
.“Kutani Hosi Xikwembu xi ku ka Nowa:”Teka va ndyangu wawena hinkwavo, u nghena navona engalaveni, hikuva ndzi swivonile leswaku exikarhi ka vanhu hinkwavo lava nga laha misaveni, hi wena ntsena u lulameke emahlweni ka mina”.
Vesi 10-11:
“Kutani endzhaku ka masiku ya 7, ku sungula ndhambi ya mati emisaveni. 11.Elembeni leri Nowa a veke ni malembe ya 600 ha rona, hi siku ravu-17 ra n’hweti ya vumbirhi, swidziva hinkwaswo swa mati swi khapa, ni tinyangwa ta mati ya le tilweni ti pfuleka”.
Swoswi eka vesi 17-24:
“Ndhambi ya mati yi va kona emisaveni ku ringana masiku ya 40, mati ma ri karhi ma ndlandlamuka, ma tlakula ngalava yi sukaehansi. 18.Kutani mati maya mandlandlamuka swinene, ngalava yi kondza yipapama ehenhla ka wona. 19.Loko mati ma ndlandlamukile himatimba swinene, ma funengetile ni tintshava hinkwato leto leha emisaveni, 20.ma tlhela ma ti hundza hi 7,5m. 21.Kutani swivumbiwa hinkwaswo leswi hanyaka emisaveni swi fetete. Ku file tinyanyana, ni swifuwo, ni swiharhi, ni swihadyana hinkwaswo leswi tateke misava, ni vanhu hinkwavo. 22.Xilo xin’wana ni xin’wana laha misaveni lexi xi hefemulaka, xi file. 23.Hosi yi herisile swivumbiwa hinkwaswo leswi hanyaka emisaveni: Vanhu, ni swiharhi, ni swikokovi, ni tinyanyana, swi herisiwa hinkwasswo, ku pona ntsena, Nowa ni lava a a ri na vona engalaveni. 24. Mati ma ndlandlamukile ma ya ehenhla ku ringana, masiku ya 150.”
8.
Ahi ehleketeni hi Nowa. Swi teke malembe ya 120 ku aka Ngalava. Kunwana e Bibeleni hi dyondza leswaku Nowa ave muxuyeri wa ta ku lulama. Enkarini wa malembe lawa hinkwawo aku fanele axumayela eka vanhu kambe vona a vanwi yingisanga, ava hundzukanga. Kumbexana a a va nwi Poyila vaku: “Nowa se wu sungurile khale ku aka Ngalava leyi hi malembe loyo tala”. “Uhleketa leswaku mati manga tata tiko leri? Hi ta ya etitshaveni loko mati manga ta! Nowa u luzekeliwa hi vutomi la wena ni bya ndjangu wa wena. Tshika leswo uta u tati phina hivutomi swinwe nahina”.
Kambe Nowa upfumerile eka Xikwembu ava a endla hilaha Xikwembu xinwi leriseke ha kona. A pfumele hito ra Xikwembu kutula marito ya vanhu, a swi vevukanga ku tirhela Xikwembu exikarhi ka vanhu lava endlaka leswi sathana aswi vulaka. Kambe swa koteka loko Xikwembu xihanya eka wena hi moya lowo kwetsima. Xikwembu xina matimba vulthari kutlula sathana. Xikwembu xi ni matimba kutlula ku navela kawena. Nowa aye mahlweni a famba na Xikwembu. Leswaku wena ke.
9.
Swoswi a hi langutiseni ndhambi. Hi swihi swo biha leswi humeleleke eka swivumbiwa hinkwaswo. Eka Va-Heberhu 10:31 Yiri: “Imhaka leyi chavisaka ku wela emavokweni ya Xikwembu lexi hanyaka”. Laha hi vona ntiyso wa Rito leri. Xikwembu xini tinpswalo. Tinpswalo ta xona a ti tshami hi laha kunga heriki. Loko xikunguhata leswaku nkama wa ku avanyisa a wu fika enkarhi wa ku hundzuka a wa hari kona, se wuhlwerile swa nonon’wha kuva unga ha rilela tintswalo. Loko Xikwembu xipfarile xipfalo xa ngalava ndzhaku ka Nowa ni ndjangu wa yena, a ku nga ha ri na ku langutela eka lava a va sarile ehandle. Lavo tala eka vona va zame ku hlambela vaya engalaveni va lava kukhomiwa va ponisiwa, kambe akungari na nhlamulo. Vanhu lava kulu vakhubumetiwa vanwela, va fa. Vanhu la vanpswha va kukalavanga se na chada va fa va songiwa hi magandlati ya mati. Va mamani va swihlangileswi tsongo emavokweni ya vona va swi txukumeta. Djaha ra matimba riringetile kuti p ponisa hi ku kwhela tshava leyo lehangopfu, kambe mati mayi minta masira ya vona mava landzerile. Hakunene imhaka yo chavisa ku wela emavokweni ya. Loyi a hanyaka, wa matimba Xikwembu xo kwetsima.
10.
Swoswi a hi languteni leswi humeleke engalaveni ni lava a va ri ndzeni ka yona. Ahí dyondzeni eka Genesa 8:1-4:
“Kutani Xikwembu xi tsundzuka Nowa ni swiharhi hinkwaswo ni swifuwo hinkwaswo leswi a a ri na swona engalaveni; hilokoxi hungisa moya emisaveni, kutani mati ma sungula ku hunguteka. 2.Mati ya le swidziveni ma yima ku khapa, ni tinyanwa ta mati ya le tilweni ti pfaleka, mpfula yixa. 3.Kutani hi kutsongotsongo, mati ma sungula ku yaehansi. Endzhaku ka masiku ya 150, mati ma hungutekile swinene. 4.Hi siku ra vu-17 ra n’hweti ya vu-7, ngalava yi ya yima entshaveni le Arerata.
Swoswi hi dyondza eka vesi 13 – 20:
“Loko Nowa a ri ni malembe ya 601, hi siku ro sungula ra n’hweti yo sungula, mati a ma phyile emisaveni; kutani Nowa apfula lwangu ra ngalava, a hlometela emisaveni, kutani a kuma leswakumisava a yi sungula ku oma. 14.Hi siku ra 27 ra n’hweti ya vumbirhi, misava a yi omile. 15.Kutani Xikwembu xi ku ka Nowa: 16. “Huma engalaveni ninsati wa wena, ni vana va wena nivasati va vona, 17.uhuma ni swivumbiwa hinkwaswo leswi hanyakaleswi unga na swona, ti nga tinyanyana, ni swiharhi, ni swikokovi hinkwaswo, leswakuswi ta tswalana, swi andza, swi tata misava”. 18.Kutani Nowa ni nsati wa yena, ni vana va yena nivasati vavona, va huma engalaveni. 19.Swiharhi hinkwaswo, ni swikokovi hinkwaswo, ni tinyanyana hinkwato, ni swilo hinkwaswo leswi hanyaka emisaveni, swi huma engalaveni hitinxaka ta swona. 20.Nowa a akela Hosi Xikwembu alitari, kutani a pambula xiharhi xin’we exikarhi ka rixaka rin’wana ni rin’wana ra swiharhi leswi tengeke, a pambula ni xinyanyana xin’we exikarhi ka rixaka rin’wana ni rin’wana ra tinyanyana leti tengeke, a humesa gandzelo leri hisiwaka.”
11.
Lawa i mahetelelo ya ntsako ya matimu ya Nowa. Misava hinkwayo swoswi se yilumba Nowa na ndjangu wa yena.
A va ta famba laha va ku lavaka va hanya kona va tirimela eka tindhawu leti a vata va vati hlawurile. Vanhu lava yingisaka Xikwembu va famba na xona vo hlupheka xinkarana ntsena. Emakumu ya hinkwaswo va ta va ni leswo yanpswa Xikwembu i Xikwembu xo lulama xi lulamisela swo kahle eka lava va xi rhandzaka. E Bibeleni Xikwembu xiri misava leyi hinga kayona kungari khale yita herisiwa hi ndzilo hikola ka swidyoho swa yona. Xikwembu xita tumbuluxa tilo rinpswa na misava yinpswha eka lava va xirhandzaka na ku xi tirhela.
//////////
TAP FOR COPY (DOWNLOAD) OF: Ndhambi Leyikulu