Thihosi timbirhi to sungula ta Israele

2008-09-14

1.

Wa amukeleka eka tidyondzo ta hina ta rivoningo ra Matilo. Leyi i dyondzo ya vu-21, leyi vulavulaka hi tihosi timbirhi to sungula ta Israele.

2.

A muavanyisi wo hetelela wa tiko ra Israele i Samiele. A manana wa yena a n’wi nyiketile entirhweni wa Xikwembu na a ha ri xifanyetana. Kutani a kula a va wanuna wa matimba swinene eka Xikwembu a tlhela a va murhangeli nkulu wa tiko. Kambe a vanhu a va nga xi rhandzi Xikwembu ni ku xi tirhela tani hi laha Samiele a a endla ha kona.Va lave ku tifanisa ni matiko man’wana lawa a ma ri kusuhi na vona, kutani va vona ongi swi lulamile leswaku na vona va va ni hosi ku fana ni matiko man’wana, ematshan’wini ya kuva ni hosi ya ta moya ntsena ku fana na Samiele. A va lava leswaku a hosi leyi yi ta va rhangela eka tinyimpi ta vona ni valala va vona. A mhaka leyi yi khunguvanyise Xikwembu na Samiele, hikuva Xikwembu xi ve Hosi ya vona ku sukela loko va tava va hume Egipta. Kasi a hosi ya misava a yi ta va endla va languta yona tani hi mulamuleri ku tlula Xikwembu.

3.

Xikwembu xi byele Samiele leswaku a va vekela hosi leyi vitaniwaka Sawulo, Xikwembu hi xoxe a xi ta rhumela wanuna loyi eka Samuel. Kutani swi humelele hi laha Xikwembu xi nga vula hi kona. A djaha leri ri te eka Samiele ku ta ta vutisa mayelano ni timbongolo ta rona leti a ti lahlekile, kutani Samiele a ri tota kuva Hosi.

4.

Eku sunguleni Sawulo a tikombe a ri munhu wo titsongohata, hikwalaho ka swona, Xikwembu xi n’wi katekisile entirhweni lowu a a fanela ku wu endla. Xikwembu a xi ri na yena xi n’wi tirhisa ku lamulela tiko eka ntshikilelo wa Vafilista. Hi xinkarhana a sungule ku kala a nga ha yingisi Xikwembu, a balekela Xikwembu, a endla swilo hi ndlela ya yena. Kutani Xikwembu xi n’wi landzula xi va xi veka hosi yin’wana ya Israele. A hi hlayeni timhaka leti eka Buku ya Samiele 16:1-13:

1 Hosi Xikwembu xi vutisa Samiele xi ku: “Xana u tava ni xiviti xa ku rilela Sawulo ku fikela rini, leswi ndzi n’wi tshikeke leswaku a nga ha vi hosi ya Israele xana? Chela mafurha erimhondzweni ra wena ri tala, u ya laha ndzi nga ta ku rhuma kona, eka Yese wa le Betlehema, hikuva ndzi ti hlawulele hosi exikarhi ka majaha ya yena.” 2 Samiele a hlamula a ku: “ndzi ta fambisa ku yini xana? Loko Sawulo o twa mhaka leyi u ta ndzi dlaya.” Hosi Xikwembu xi ku ka yena: “Famba ni thokazi, u ta va byela leswaku u tile ku ta ta humesela Hosi Xikwembu gandzelo. 3 U ta rhamba Yese egandzelweni; mina ndzi ta ku komba leswi u faneleke ku swi endla, kutani u ta ndzi hlawulela loyi ndzi nga ta ku komba yena, u n’wi chela mafurha enhlokweni.”4 Samiele a endla hi laha Hosi Xikwembu xi n’wi leriseke ha kona, a ya eBetlehema. Vakulukumba va munti va n’wi hlanganisa va ri karhi va rhurhumela, va vutisa va ku: “Xana u ta hi moya wa ku rhula xana?”5 Yena a hlamula a ku: “Hi ku rhula ntsena! Ndzi tele ku humesela Hosi Xikwembu egandzelo. Tibasiseni leswaku mi tava na mina egandzelweni.” Kutani Samiele a basisa Yese ni majaha ya yena, a va rhamba egandzelweni.6 Loko va fika, Samiele a languta Eliyabu, a anakanya a ku: “Jaha leri ri yimeke emahlweni ka Hosi Xikwembu, ri ta va ri ri rona leri xi ri hlawuleke.”7 Kambe Hosi Xikwembu xi ku ka yena: Unga languti ku saseka ka yena kumbe ku leha ka xiyimo xa yena, hikuva a ndzi nwi hlawulanga. Mina Hosi a ndzi yi hi leswi vanhu va vonaka swona, vanhu va languta nghohe, kambe mina Hosi ndzi languta mbilu.”8 Kutani Yese a vitana Abinadaba, a n’wi tisa a hundza hi le mahlweni ka Samiele. Kambe Samiele a ku: “E-e, na yena loyi Hosi Xikwembu a xi n’wi hlawulanga.”9 Yesu a tisa Xama, kutani Samiele a engeta a ku: “Hambi a ri loyi, Hosi Xikwembu a xi n’wi hlawulanga.”10 Yese a tisa vana va yena va 7 va hundza hi le mahlweni ka Samiele. Kambe Samiele a ku ka yena: “Hinkwavu lava Hosi Xikwembu a xi va hlawulanga.”11 Kutani Samiele a vutisa Yese a ku: “Xana vana va wena va majaha va helele hinkwavu xana? Yese a hlamula a ku: “Ka ha sele lontsongo wa kona, kambe u le ku riseni ka tinyempfu.” Samiele a ku ka Yese: “Rhuma vanhu va ya n’wi vitana hikuva hi nga kala hi nga humesi gandzelo loko a nga se fika.” 12 Kutani Yese a rhuma vanhu va ya vuya na yena. Jaha ra kona a ri ri mburhi ra mahlo ya saseka ni xivumbeko xo tsakisa. Hosi Xikwembu xi ku ka Samiele: “Loyi, hi yena! Suka u yima u n’wi chela mafurha enhlokweni.”13 Kavaloko Samiele a teka rimhondzo ra mafurha a chela Davida enhlokweni exikarhi ka vamakwavu. Kutani Moya wa Hosi Xikwembu wu nghena Davida hi matimba, wu va na yena ku sukela siku rero ku ya ni ku ya. Samiele yena a tlhelela erhama.

5.

Loko Xikwembu xi lava ku endla ntirho wa xona, xa ku tiva lomu xi nga yaka xi ya teka kona loyi a nga ta wu endla. Davida a a ri xifanyetana, lero hambi tata wa yena a a nga n’wi hleketeleri leswaku a nga totiwa vuhosi. Kambe Xikwembu xi langute a mbilu ya jaha leri laha a ri ri kona eku riseni ka tinyempfu. Kutani Xikwembu xi vona leswaku a jaha leri ra xi rhandza hi mbilu ya rona hinkwayo, ni leswaku a tava wanuna loyi a nga ta xi yingisa. Xikwembu xi vonile leswaku a jaha leri a ri nga ta yima exikarhi ka xona ni vanhu va xona va Israele ( a ri nga ta hundzuka xikhunguvanyiso eka xona). Xi swi tivile leswaku a jaha leri, a ri ta hlawula ntsena ku langutisa tiko eka xona.

6.

Loko Moya wa Xikwembu wu nghena eka Davida, eka Sawulo a wo huma. Kutani a moya wa thyaka wu wu nghena eka yena wu n’wi karhata ni ku n’wi dyamukisa, kutani a nga ha humeleli etinyimpini ta yena. Hi nkrhi un’wana, Sawulo ni masocha ya yena a va goverile Va-Filista. Samiele 17:4-11:

4 Kutani wanuna wa xihotlovila la vuriwaka Goliyadi, wa le Gati, a huma emixaxeni ya Vafilista. Wanuna loyi a a lehile ku lava ku ringana timitara tinharhu. 5 A ambele xihuku xa koporo enhlokweni, a tisirhelela xifuva hi mahakatimba ya nsimbi; ku tika ka xisirhelelo xexo a ku lava ku ringana 60kg. 6 A a bohile swisirhelelo swa koporo emilengeni, a hakarhile tlharhi leritsongo emakatleni. 7 Mphiselo wa tlharhi ra yena leri kulu a wu ringana ni musi wo kondza hi ku kula ka wona; nhloko ya tlhari ra kona a yi ri ya nsimbi yo tika ku tlula 7kg. A a rhangeriwa hi munhu loyi a n’wi rhwaleleke xitlhangu.8 Goliyadi a yima a huwelela a byela mavuthu ya Vaisraele a ku: “He n’wina! Hikwalaho ka yini mi huma nyimpi mi tilulamiserile ku lwa na mina xana? Xana mina a ndzi Mufilista xana, n’wina mahlonga ndzin’wina ya Sawulo? Tihlawuleleni wanuna, a rhelela a ta enkoveni haleno ka mina. 9 Loko a kota ku lwa na mina a ndzi dlaya, hi ta hundzuka mahlonga ya n’wina. Kambe loko mina ndzi n’wi hlula ndzi n’wi dlaya, n’wina mi ta hundzuka mahlonga ya hina, mi hi tirhela.” 10 Mufilista a engeta a ku: “Namuntlha ndzi pfuka mavuthu ya Israele. Humesani wanuna loyi a nga lwaka na mina!” 11 Loko Sawulo ni Vaisraele va twa marito lawa ya Mufilista, va khomiwa hi ku chava lokukulu va rhurhumela.

A ku hlambhalaza loku ka Xikwembu ni masocha ya xona, ku hete 40 wa masiku. Kutani Davida a ta a ta fika. Tatana wa yena Yese a a n’wi rhumile ku heleketa swakudya eka vamakwavu va yena va-3 lava a va ri enyimpini swin’we na Sawulo. Loko Davida a ha ku nyikela swakudya eka vamakwavu, Mufilista loyi a a ri karhi a ta ku ta ta rhuketela Xikwembu. Davida loko a twa ku hlambhalaza ka yena a hlundzuka swinene hikuva a a rhandza Xikwembu, kutani a a nga ta swi kota ku yingisela nhlambha yo rhukana Xikwembu. Kutani a sungula ku vula-vula ni van’wana va masocha ya Sawulo, a kombisa ku tiyimisela ku ya lwa ni xihotlovila. Kutani va n’wi yisa eka hosi Sawulo. v.33-37:

33 Sawulo a hlamula Davida a ku: “Wena wa ha ri mufana! U nga lwisa ku yini ni wanuna loyi wa Mufilista la lweke tinyimpi kusukela evutsongwanini bya yena xana? 34 Kambe Davida a ku ka Sawulo: “Mina nandza wa wena, ndzi murisi wa tinyipfu ta tatana. Loko nghala kumbe xinkankaka xo tshuka xi tile xi ta khoma xinyimpfana entlhambini, 35 Ndzo xi hlongorisa ndzi ba, ndzi vitla xinyimpfana enon’wini wa xona. kambe loko xiharhi xa kona xi nzdi mpfumpfela, ndzi xi khoma hi malebvu, ndzi xi ba xi fa. 36 Mina ndzi nandza wa wena, ndzi dlayile tinghala ni swinkankanka. Kutani ndzi ta endla swo tano eka Mufilista loyi wo ka a nga yimbanga, hikuva u pfuka mavuthu ya Xikwembu lexi hanyaka.” 37 Davida a engeta a ku: “Hosi Xikwembu lexi ndzi poniseke emilon’wini ya tinghala ni ya swinkankanka, xi ta ndzi ponisa emavokweni ya Mufilista loyi!” Hi loko Sawulo a ku ka Davida: “Hi swona famba, Hosi Xikwembu a xi ve na wena!”

Kutani Sawulo a nyika Davida timpahla ta yena ta nyimpi leswaku Davida a ambala. Kambe a ti tika ngopfu lero a a nga swi koti ni ku famba. v.40-51:

40 A teka nhonga ya yena, a hlawula ntlhanu wa maribye layo tshwulungeka exinkobyaneni, a ma hoxa exinkwamaneni xa yena xa vurisi, kutani a ya a kongomile Goliyadi a ri ni xipelupelu. 41 Mufilista yena a ya a kongomile Davida; emahlweni ka yena a ku rhangile munhu loyi a n’wi rhwalelaka xithlangu. 42 Mufilista a tlakusa mahlo, a langutisisa Davida, kutani a n’wi sola, hikuva a a ri jaha, mburhi ya xiyimo xo saseka. 43 Kutani Mufilista a ku ka Davida: “Ndzo va mbyana, leswi u ndzi telaka hi minkhavi xna?” kutani a n’wi hlambanyela hi swikwembu swa ka vona. 44 Goliyadi a engeta a ku: “Tshinela kwala ndzi nga kona. Ndzi ta cukumeta ntsumbu wa wena kule, wu dyiwa hi makoti ni swivandzana!” 45 Davida a hlamula Mufilista a ku: “U ndzi tela u khomile banga, ni tlhari lerikulu, ni leritsongo, kambe mina ndzi ta ka wena hi vito ra Hosi ya matimba hinkwawu, Xikwembu xa mavuthu ya Israele lawa u ma pfukeke. 46 Namuntlha Hosi Xikwembu xi ta ku nyiketa emavokweni ya mina. Ndzi ta ku ba u wela hansi, kutani ndzi ta tsema nhloko ya wena. Namuntlha ndzi ta nyiketa mintsumbu ya mavuthu ya Vafilista eka makoti ni swivandzana. Hikona misava hinkwayo yi nga ta tiva leswaku, etikweni ra Israele Xikwembu xi kona! 47 Naswona vanhu lava hlengeletaneke laha va ta swi tiva leswaku Hosi Xikwembu a xi lavi banga kumbe tlharhi ku lamulela tiko ra xona. Hosi Xikwembu xi ta mi nyiketa emavokweni ya hina, hikuva enyimpini leyi xi yima na hina.” 48 Kavaloko Mufilista a ta, a tshinela kusuhi na Davida ku ta lwa na yena. Kutani Davida a hantlisa a tsustumela erivaleni ra nyimpi ku ya lwa na Goliyadi. 49 A nghenisa voko exinkwamaneni, a teka ribye, a ri hoxa hi xipelupelu, a ba Mufilista emombyeni, ribye ri nghena, kutani Mufilista a wela hansi hi mombo. 50 Hi ndlela leyi, Davida a hlula Mufilista: U lo n’wi ba hi ribye ra xipelupelu, a n’wi dlaya a nga tamelanga fumu. 51 Kutani Davida a tsustumela laha Mufilista a nga wela kona, a fika a hlomula banga ra Mufilista enkhotlotweni wa rona, a n’wi hetisa hi rona, a n’wi tsema ni nhloko. Loko Vafilista va vona leswaku a nhenha ya vona yi hluriwile, va suka va tsutsuma. 52 Vavanuna va Israele ni va Yuda va suka va ri karhi va huwelela, va hlongorisa Vafilista va ya tlhelela ku suhi na le Gayi, ni le nyangweni ya le Ekroni. Mintsumbu ya Vafilista a yi lo n’wálálálá, ku sukela exarayimi, ku fikela eGati na le Ekroni.

Wa nga vona ku hlula loku ka matimba, loku ku endliweke hi jaha leri naswona a ri nga ri musocha, a ro va ntsena murisi. Xana xi ve xihi xihundla xa Davida xana? Davida a yele xihotlovila hi vito ra Xikwembu na hi matimaba ya xona. A nga vanga ni tingana to huwelela emahlweni ya hinkwawu masocha, leswaku a a tshema un’we ntsena ku nga Xikwembu. Kutani Xikwembu xi amukerile ku xitshemba ka yena, kutani xi n’wi nyika ku hlula ni ku tlakusiwa emahlweni ka vanhu hinkwavu. Makwerhu mudyondzi, u nga vi ni tingana emahlweni ka Xikwembu xa Davida lexi naswona xi nga Xikwembu xa hina. Loko u amukerile Yesu, N’wana wa Xikwembu tani hi muponisi wa wena, u nga chavi. Byela vanhu hinkwavu hi ta yena, leswi a ku ponisiseke xiswona ni hi laha a nga va ponisaka hi kona.

7.

Swi nga endleka u lava ku ni veka xivutiso: “xana Davida a hundzuke hosi?” “E-e” Xikwembu a xa ha le ku n’wi lulamiseni ku dlula ka malembe yo tala leswaku a tava loyi a hetisekeke. Leswi nga humelela hi leswaku Sawulo a n’wi teke a ya tshama na yena emuntini wa yena wa vuhosi, a n’wi veka mutameri wa matlharhi ya yena. Naswona Davida a a chayela Sawulo tinsimu ta moya loko moya wa thyaka wu n’wi karhata. Kambe Sawulo a ve ni rivengo na Davida, hikuva ko tala a a hlula loko a huma nyimpi ni Vafilista. Hikwalaho, minkarhi hinkwayo loko a vuya a hlurile, a tiko a ri n’wi dzunisa, ri n’wi teka tani hi nhenha ya vona. A hupiwe kambirhi hi Sawulo, hikuva loko Sawulo a ngheniwa hi moya wa thyaka, Davida a a fanela ku n’wi chayela leswaku a ta hola, kambe loko Sawulo a horile a a lava ku n’wi dlaya a n’wi katsa ni khumbi hi tlharhi ra yena.

Kambe Davida a pona, kutani a balekela etikweni ra le mananga laha 600 wa vavanuna va nga ya ti patsa na yena. Kutani a va murhangeri wa vona. A va dyondzisa kuva masocha ya matimba. Swi teke malembe yo tala lawa ku nga fika ni laha Sawulo a humaka nyimpi ni masocha ya yena hinkwawu ku ya lwa na Davida. Kambe Xikwembu xi biyelela Davida. Kuve na makhambi mambirhi lawa Davida a a fanele ku dlaya Sawulo, kambe a nga n’wi dlayangi hikuva a a n’wi xixima tani hi mutotiwa wa Xikwembu, naswona a a nga lavi ku teka mfumu hi nkani eka Sawulo. Hambi leswi Davida a a totiwile ku va hosi hi Xikwembu, a a nyimela nkarhi lowu Xikwembu hi xoxe xi nga ta n’wi veka hi wona evuhosini. Kutani siku rin’wana loko Sawulo a tlhela a ya eku lweni ni Vafilista, a dlayiwa, kutani a tinyimba hinkwato ta Israele ti kombela Davida leswaku a va Hosi.

8.

Davida a nga vanga munhu wo hetiseka kumbe hosi yo hetiseka. A endle swilo leswi Xikwembu xi n’wi khatiseke kambirhi swinene. Kambe endzeni ka yena a a rhandza Xikwembu swinene, kutani Xikwembu a xi n’wi landzulanga ku fana ni leswi xi endliseke swona eka Sawulo.

9.

Tiko rin’wana na rin’wana emisaveni hinkwayo ri vilela murhangeri loyi a nga mukriste loyi a tivaka ni ku rhandza Xikwembu. Matiko yo tala ma xaniseka hikuva a varhangeri va wona, emathan’wini ya ku tlakusa Xikwembu, vo ti tlakusa vona. Xana u murhangeri xana? Xana wa va hlohlotela vanhu va wena leswaku va rhandza ni ku tirhela Xikwembu xana. Amukela Yesu namuntlha tani hi muponisi wa wena, yena u ta ku endla ku fana na Davida.

10.

Swi nga endleka u nga ri murhangeri kambe u ri tatana- una nsati ni vana. Xana u Davida eka vona xana? Xana wa va biyelela eka vukarhi bya sathana ni swidyoho xana? Xana wa va dyondzisa ku tirhela Xikwembu xana? Kumbe vo xaniseka hikwalaho ka xikombiso xa wena lexo biha. Sawulo a ye emahlweni a hanya ekubiheni hi malembe yo tala, kambe siku ri fikile leri a nga hakela hi vutomi bya yena. Davida a rindzeile ava a xaniseka malembe yo tala, kambe ku fike laha Xikwembu xi nga n’wi tlakusa. Xana u lava ku va mani: Davida kumbe Sawulo? tihlawulele hi wexe.

///////////

TAP FOR COPY (DOWNLOAD) OF: Thihosi timbirhi to sungula ta Israele