2008-07-08
1.
Wa amukeleka eka tidyondzo ta hina ta Bibele leti vitaniwaka rivoningo ra matilo. Leyi i dyondzo ya vu-20, yona yi vula-vula hi ta nkarhi wa va-avanyisi va tiko ra Israel.
2.
A dyondzo ya hina leyi hundzeke, a yi vula-vula hi ku nghena ka Vaisraele eKanana. Hi vulavurile hi ku tsemakanya ka vona nambu wa yordani lowu Xikwembu xi wu omiseke. Naswona hi vulavurile hi ku hluriwa ka munti lowukulu wo sungula lowu vuriwaka Yeriko. Leswi a Vaisrael a va fanele ku swi endla a ku ri ku rhendzelekela rirhangu va ba timhala-mhala ni ku yimbelela. Xikwembu xi endle leswaku a rirhangu ro tiya leri a ri endliwe hi maribye ri wa, kutani swi va vevukerile ku hlula ni ku teka munti wa Yeriko wu va wa vona.
3.
Kambe lawa a mova ntsena masungulu. Xikwembu a xi va tshembise tiko hinkwaro ra Kanana, kutani va ri hlule kutsongo hi ku tsongo. Loko va ri karhi va hlula, va tshama etindlwini leti ku nga riki vona va akeke, naswona va phange masimu, mavele ni tihomu, tinyempfu, timbuti, timbongolo ni tikamela. Va hundzuka vanhu vo pfundza, va va va tshama kona hi ku rhula. Hinkwaswo swi endleke hilaha Xikwembu xi va tshemabiseke ha kona na va ha ri evukhumbini a Egibita.
4.
A malembe a ma ri karhi ma hundza. Ku fike nkarhi lowu Yoxuwa murhangeri wa vona ni van’wana vakulukumba va nga fa. A ntanga leyintshwa yi teke vurhangeri, lava i vanhu lava va nga kala va nga vonanga masingita yo sungula ya Xikwembu. Va-Avanyisi 2:7-19:
7 Kutani Vaisrael va tirhela Hosi Xiwembu enkarhini wa Yoxuwa ni le nkarhini wa vakulukumba lava hanyeke ku tlula yena. Lava voneke mintirho hinkwayo leyikulu leyi Hosi Xikwembu xi yi endleleke Vaisraele. 8 Kutani Yoxuwa n’wana Nuni, nandza wa Hosi Xikwembu, a fe na a ri ni malembe ya 110. 9 Kutani va ya n’wi lahla endzhawini leyi nga ndzhaka ya yena, ku nga munti wa Timina-Heresi lowu nga emagangeni ya Efrayimi, en’walungwini wa ntshava ya Gaaxi. 10 Loko vanhu hinkwavu va hundzile emisaveni va landza vatata wa vona, ku humelele van’wana lava nga tivangiki Hosi Xikwembu hambi yi ri mintirho ya xona leyi xi yi endleleke Vaisraele.
11 Vaisraele va endla leswo biha emahlweni ka Hosi Xikwembu. Va tirhela swifaniso swa Baali, 12 Va tshika Hosi Xikwembu xa vatata wa vona lexi xi va humeseke etikweni ra Egipta, kutani va ya tirhela swikwembu swa vamatiko lava va va rhendzeleke; kutani Vaisraele va hlundzukisa Hosi Xiwkembu hi ku humesela swikwembu leswi emagandzelo. 13 Va tshika Hosi Xikwembu, va ya tirhela swifaniso swa Baali ni swa Astarte. 14 Hikokwalaho, Hosi Xikwembu xi karihela Vaisraele, xi va tshika va hlaseriwa hi vaxanisi va vona, xi va nyiketa eka valala va vona lava va va rhendzeleke, va nga ha koti ku va hlula.15 Minkarhi hinkwayu loko Vaisraele va huma nyimpi, Hosi Xikwembu a xi va tshika va wela ekhombyeni, hilaha a xi va hlambanyerile hakona, kutani va xaniseka ngopfu.
16 Hosi Xikwembu xi humesela Vaisraele vaavanyisi, kutani va lamulela Vaisraele emavokweni ya lava a va va hlasela. 17 Kambe Vaisraele a va yingisanga vaavanyisi lava. Va hetlile va hambuka endleleni leyi vatata wa vona va fambeke ha yona, va endla vungwavava, vatirhela swikembu swin’wana, va swi khinsamela. Vatata wa vona a va yingisa swileriso swa Hosi Xikwembu, kambe vona a va swi yingisanga 18 Minkarhi hinkwayo loko Hosi Xikwembu xi nyika Vaisraele vaavanyisi, a xi yima ni vaavanyisi lava xi va tierhisa ku ponisa Vaisraele emavokweni ya valala va vona, hikuva a xi twela Vaisraele vusiwana eku konyeni ka vona, loko va xanisiwa ni ku tshikileriwa hi valala va vona. 19 Kambe loko vaavanyisi va vona va fa, Vaisraele a va tlhelela endzhaku, va hanya hi ndlela yo biha ku tlula ni ya vatata wa vona, va landzelela swikwembu swin’wana, va swi tirhela ni ku swi khinsamela. A va tshikanga mahanyeloya vona ni ku tinonon’whisa ka vona.
5.
Eka dyondzo leyi hi lava ku vulavula kutsongo hi vutomi bya un’we ka vaavanyisi lava 14 lava Xikwembu xi va tirhiseke. Ni tshiki ni hlamusela leswi: a vanhu lava a va nga ri vaavanyisi vo tirhisa tikhoto. Van’wana va vona ku fana na Debora a endlile ntirho wo fana na wona, naswona va pfunile ( aconselhar) vanhu va Vaisraele. A ntirho wukulu wa vona a wu ri wa ku ponisa Israele eka valala va yena, van’wana va vona va endle ntirho lowu va ri voxe, kambe van’wana va tirhise masocha. Eka vona ku wa ndhuma loyi a vuriwaka Gidione. Vaa-vanyisi 6:11-24:
11 Hi siku rin’wana a ntsumi ya Hosi Xikwembu yi humelela, yi fika yi tshama ehansi ka murhi wa nkuhlu lowu nga le Ofira, emuntini wa Yowasi lowa Muabiezere. Gidioni n’wana Yowasi a a ri eku huleni ka koroni exihundleni, laha mihandzu ya vinya yi pyaxeriwaka kona, leswaku Vamediani va nga swi voni. 12 Kutani ntsumi yi tikomba eka Gidioni, yi ku ka yena: “We nhenha ya xivindzi Hosi Xikwembu xi na wena!” 13 Gidioni a hlamula ntsumi a ku: “Ndza sswi twa, we n’wini wanga, kambe loko hakunene Hosi Xikwembu xi ri na hina, xana hikwalaho ka yini hi humeleriwa hi swilo leswi hinkwaswo xana? Xana mintirho ya xona leyo hlamarisa leyi vatata wa hina va hi hlamuseleke yona, yi kwihi xana? Va hi byerile leswaku hi humesiwile hi Hosi Xikwembu etikweni ra Egipta, kambe sweswi xi hi tshikile, xi hi nyiketa emavokweni ya Vamediani!” 14 Kavaloko Hosi Xikwembu xi hlamula Gidioni, xi ku: “Yana hi matimba lawa u nga na wona, u ya lamulela Vaisraele emavokweni ya Vamidiani, hi mina ndzi ku rhumaka.!” 15 Kutani Gidioni a ku: “Hiswona, we n’wini wanga, kambe xana Vaisraele ndzi ta va lamulerisa kuyini xana? Ndyangu wa ka hina hi lowutsongo exikarhi ka va ka Manase, naswona mina ndzi lontsongo eka vamakwerhu.” 16 Hosi Xikwembu xi ku: U ta swi kota, hikuva ndzi tava na wena, kutani u ta herisa Vamidiani hinkwavu.” 17 Gidioni a ku: loko u ndzi tsakela, ndzi nyike xikombiso xa leswaku marito lawa ma huma eka wena hakunene. 18 Ndzi kombela leswaku u yima nyana ndzi kondza ndzi vuya ni nyikonyana ya mina, ndzi ta ku humesela yona.” Kutani Hosi Xikwembu xi ku hiswona a ndzi nga suki u ko u vuya.” 19 Kutani Gidioni a ya tlhava ximbutana, a sweka ni swinkwa swo-ke-comela hi mapa yo tata xinkwamana; a veka nyama ya ximbutana exirhundzwini, a chela murhu wa kona eximbitaneni, kutani a huma na swona a ya swi veka ehansi ka nkuhlu, a swi vikela ntsumi ya Xikwembu. 20 Kutani yona yi ku ka Gidioni: “Teka nyama leyi ni swinkwa leswi, u swi tlhandleka eribyeni leri, kutani u chela murhu ehenhla ka swona.” Gidioni a endlisa sweswo. 21 Kutani ntsumi ya Hosi Xikwembu yi tshalambuta voko yi khumba nyama ni swinkwa leswi-ke-comela hi le makumu ka nhonga leyi a yi yi khomile, kutani ku huma ndzilo eribyeni, wu herisa nyama ni swinkwa, kutani ntsumi ya Hosi Xikwembu yi suka yi nyamalala. 22 Hiloko Gidioni a twisisa leswaku a munhu loyi aa ri ntsumi ya Hosi Xikwembu, kutani a ku: “Yo, we Hosi n’wini wanga, ndzi file hikuva ndzi vonile ntsumi ya wena hi mahlo!” 23 Kambe Hosi Xikwembu xi ku ka yena: “Rhula mbilu, unga chavi, hikuva u nga ka u nga fi.” 24 Kutani Gidioni a akela Hosi Xikwembu alitari exivandleni xexo, a yi thya vito ra “Hosi I ku rhula” Alitari ya kona ya ha ri kona ni namuntlha le Ofira, emuntini wa va ka Abiezere.
Xana hi vona yini eka matsalwa lawa? Hi vona wanuna loyi a taleke hi nchavu, a chava Vamidiani kutani a ringeta ku biyelela ntshovelo wa yena leswaku va nga wu teki. Wa tiva, minkarhi yo tala Xikwembu a xi vitani vanhu vo tiya ni va xivindzi leswaku va endla ntirho wa xona. Xi vitana vanhu vo tsana, lava hanyaka enchaveni, lava va tivonaka va nga ri swa nchumu. Xi vitana vanhu vo tsana leswaku hinkwavu va ta swi vona leswaku hi xona xi wineke vudumo. Kutani ku dzunisiwa vito ra xona, ku nga ri ra loyi a lamuleleke.
6.
A xilo xo sungula lexi Xikwembu xi byeleke Gigioni ku xi endla a ku ri ku hohlota xifaniso lexi tata wa yena a a xi yimisile Baali. Gidioni a teke vatirhi va yena ni vusiku, kutani a ya hohlota xifaniso ni alitari leyi a nga yi akela Baali. Kutani a akela Xikwembu alitari a va a nyikela gandzelo hi xifuyo xa tata wa yena eka yona. A siku leri landzelaka a vanhu va le tikweni ra yena a va khunguvanyeke ngopfu, kutani va endla makungu ya leswaku Gidioni a fanele a fa. Kambe tata wa yena a n’wi biyelela, a vula leswaku loko hakunene baali a ri xikwembu a fanele ku tilwela hi yexe.
7.
Kambe nala a a kwate ngopfu hikuva a alitari ya yena a yi hohlotiwile. A endle leswaku Vamidiani ni Va-amaleke va hlengeleta nyimpi ku ya lwa ni Vasraele. Kambe Moya wa Xikwembu wu xika eka Gidioni, kutani a ba mhalamhala. Kutani magidigidi ya Vaisraele va hlamula ni ku tiyimisela ku ya enyimpini. Kutani Giodioni a ngheniwa hi ku chava, a kanakana leswaku ku nga va ntiyiso leswaku Xikwembu hakunene xi lava ku n’wi tirhisa tani hi murhangeri wa nyimpi. Kutani a kombela Xikwembu leswaku xi n’wi nyika xikombiso; a a ta veka mavoya ebyanyhini leswaku ma xwa vusiku hinkwabyo, kutani Xikwembu a xi fanela ku endla leswaku a mberha yi nela wona ntsena ku nga ri eka byanyhi ematlhelo. Na mixo a byanyhi ni misava a swi omile, kambe a mavoya a matika hi mati. Kambe Gidioni a ha kanakana, a kombela Xikwembu leswaku xi endla masingita hi ndlela yin’wana ya leswaku a mberha yi wela ebyanyhini na le misaveni, ehandle ka mavona. Eka siku leri landzelaka, a mavoya a ma omile kambe a misava a yi tsakame ngopfu. Kutani Gidioni a kholwa.
8.
Kambe Xikwembu a xi nga lavi leswaku a vudumu byi ya eka Israele kumbe eka Gidioni. Hikwalaho, xi byele Gidioni leswaku a lerisa masocha ya yena leswaku un’wana na un’wana loyi a chavaka a a fanele ku tlhelela ekaya. A 22.000 wa vona va mukile ku sala ntsena 10.000 wa vavanuna. Kambe na vona a va ha ri vanyingi emahlweni ka Xikwembu. A hi hlayeni eka Va-avanyisi 7:4-25:
4 Kutani Hosi Xikwembu xi ku ka Gidioni: “Vanhu lava va ha tele ngopfu. rhelela na vona mi ya laha ku nga na mati, kutani mina ndzi ta fika ndzi ku hlawulela vona. Munhu loyi ndzi nga ta ku byela leswaku u fanele ku famba na wena, u ta famba; kambe loyi ndzi nga ta ku byela leswaku a nga fambi na wena a nge fambi.” 5 Kutani Gidioni a rhelela ni vanhu lava va ya laha ku nga ni mati, kutani Hosi Xikwembu xi ku ka Gidioni: “Un’wana ni un’wana loyi a nga ta kaca mati hi ririmi, ku fana ni leswi timbyana ti nwisaka swona, n’wi veke etlhelo. Kambe un’wana na un’wana loyi a nga ta khinsama hi matsolo a orhovela mati kunene, n’wi veke etlhelo rin’wana.” 6 Kutani vavanuna lava nga n’wa mati hi ku kapitela kunene, a va ri 300, kambe lavan’wana a va khinsamile hi matsolo va orhovela kunene. 7 Kutani Hosi Xikwembu xi ku: “Gidioni ni ta mi lamulela hi vavanuna va 300, lava nga kapitela mati kunene, ndzi nyikela Vamidiani emavokweni ya wena; kambe lavan’wana hinkwavu va tshike va tlhelela emakaya.” 8 Kuytani Gidioni a teka timbuva ta lava mukaka, a teka ni timhalamhala ta vona, kutani a va ntshunxa hinkwavu leswaku va tlhelela emakaya, kambe lavan’wana va 300 a va byela leswaku va sala. Minxaxa ya Vamidiyani a yi ri erivaleni ehansi kantshava. 9 Hi vusiku byebyo Hosi Xikwembu xi ku ka Gidioni: “Pfuka u rhelela, u ya emixaxeni, hikuva ndzi yi nyiketile emavokweni ya wena. 10 Loko u chava ku rhelela u ri wexe, teka nandza wa wena Pura, mi rhelela swin’we mi ya emixaxeni 11 U ta twa leswi Vamidiyani va swi vulaka, kutani endzhaku ka swona u ta tiya nhlana, u nga ha chavi ku nghena emixaxeni.” Kavaloko Gidioni a rhelela ni nanzda wa yena Pura, va fika erihlampfini ra mixaxa ya masocha. 12 Vamidiyani ni Vaamaleke ni va le vuxeni a va tate rivala, va tele ku kota tinjiya, na tona tikamela ta vona a ti ri ntsandza-vahlayi, ti tele ku fana ni sava eribuweni ra lwandle. 13 Loko Gidioni a fika, mumidiyani un’wana a a ri karhi a rhungulela nakulobye norho lowu a wu lorheke, a ku: “Ndza ha ku lorha norho, ndzi vona ximbubya xin’we xa maxalana xi vumbuluka xi nghena emixaxeni ya hina, xi fika xi ba ntsonga wa hina swinene, xi wu pewula wu wela ehansi. 14 Kutani nakulobye wa loyi a lorheke a hlamula a ku: “sweswo swi vula ntsena fuma ra Gidioni n’wana Yowasi lowa Muisraele. Xikwembu xi hi nyiketile hina Vamediyani ni mavuthu ya hina hinkwawu emavikweni ya yena.” 15 Loko Gidioni a twa marungula lawa ya norho ni nhlamuselo ya wona, a khongela kutani a tlhelela emixaxeni ya Vaisraele, a ku ka vona: “Pfukani, hikuva Hosi Xikwembu xi nyiketile Vamediyani emavokweni ya n’wina.” 16 Kutani a avanyisa vavanuna lava va 300 hi mintlawa minharhu, a khomisa un’wana ni un’wana wa vona mhalamhala yin’we, ni xikhuwana lexi nga chelangiki nchumu xi ri ni xisa xa ndzilo endzeni. 17 Kutani a ku ka vona: “mi ndzi languta, kutani mi encenyeta; loko ndzi fika erihlampfini ra mixaxa, mi endla leswi ndzi nga ta swi endla. 18 Loko mina ni hinkwavu lava nga kusuhi na mina hi ba mhalamhala, na n’wina banani timhalamhala ta n’wina, hinkwaku lomu mi nga tava mi ri kona mi rhendzele mixaxa; kutani mi huwelela mi ku: “Hi va Hosi! hi va Gidioni!” 19 Kutani Gidioni ni vavanuna va 100 lava a a ri na vona va ya erihlampfini ra mixaxa, hi nkarhi lowu valanguteri va le xikarhi a va ha ku sungula ntirho. Vaisraele va ba timhalamhala, va faya ni swikhuwa na leswi a va swi khomile. 20 Kutani vavanuna va mintlawa leminharhu va ba timhalamhala, va fayetela ni swikhuwana, un’wana ni un’wana a a khomile xisa xa ndzilo hi voko ra ximatsi, ni mhalamhala hi voko ra xinene. Kutani a huwelela a ku: “Fumu ra Hosi! Fumu ra Gidioni!” 21 Vavanuna hinkwavu va yimile etindhawini ta vona va rhendzele mixaxa. Hiloko Vamidiyani hinkwavu va suka va tsustuma va ri karhi va ba huwa.
22 Loko Vaisraele va ba timhalamhala leta 300, Hosi Xikwembu xi endla leswaku Vamidiyani va hlangana tinhloko va tlhavana hi mafumu emixaxeni hinkwayo. Kutani va baleka va tsutsuma, ku kondza va ya fika eBeta-Xita ku langutana na Sereda, va hundza va ya fika eTabata endzilakaneni wa Avele-Mehola. 23 Kutani Vaisraele hinkwavu va ka Naftali ni va ka Asere ni va ka Manase hinkwavu va vitaniwa, va ta hlongorisa Vamidiyani. 24. Kutani Gidioni a rhuma vanhu va ya emananga hinkwawu ya va ka Efrayimi, va fika va ku: “Rhelelani mi ta lwa ni Vamidiyani , mi va teketa swihlovo swa vona ku ya fika eBeta-Bara ni le Yordani.” Kutani vavanuna hinkwavu va ka Efrayimi va vitaniwa, va ya tekela Vamidiyani swihlovo swa vona, ku ya fika eBeta-Bara ni le nambyeni wa Yordani. 25 Loko Vaisraele va ri karhi va hlongorisa Vamidiyani, va khoma tindhuna ta vona timbirhi, Orebe na Zeba, va ya dlayela Orebe eka “ribye ra Orebe” zeba na yena va ya n’wi dlayela eka “ribye ra Zeba” laha va pyaxelaka kona mihandzu ya vinya. Kutani va tsema tinhloko ta kona va tiyisa eka Gidioni, eribuweni ra nambu wa Yordani. Rilehise xisweswo eku hlayeni a Rito ra Xikwembu.
9.
Oh, hi tirhela Xikwembu xa matimba. Xikwembu xa hina xi yo tirhisa ntsena 300 wa vanhu leswaku va hlula minkarhi min’wana madzana dzana ya mathawuzeni ya masocha lama tiyeke. Xikwembu xi tirha hi ndlela leyi vanhu hinkwavu va nga ta vona matimba ya xona kutani va lava ku xi tiva. Xana u Mukriste? Ina? Xana u tiyimiserile ku tshemba Xikwembu ku fana na Gidioni leswaku u yisa vudumu eka xona? Swi nga languteka na swi karhata, a ripfumelo ra wena swi nga endleka ri kamberiwa ni ku ndladamukisiwa, vanhu va nga hleketa leswaku u hlangane nhloko. Kambe eku heteleleni, va ta hinkwavu va ta swi vona leswaku u ve xibya emavokweni ya Xikwembu. Loko u swi navela, endla xikhongelo lexi endzhaku ka mina: “Hosi ni Mukriste lontsongo, kambe ni navela ku tlakusa vito ra wena. Ni navela ku va xibya evokweni ra wena leswaku ni lamulela vanhu lava nge vukhumbi bya xidyoho ni le ka Sathana. Hosi ni kombi leswi u lavaka leswaku ni swi endla, naswona ni nyiki ripfumelo ra ku swi endla.
//////////
TAP FOR COPY (DOWNLOAD) OF: Va-avanyisi va-Israeli