Vaefesa, 6 - M2819 Bible Studies

M. MAHANYELO YA XIKRESTE NA VUXAKA BYA VATSWARI NA VANA

6:1-4

Vana va fanele ku xixima vatswari va vona hi laha swi fanelaka ha kona eHosini-hi yona nfanelo ya vona. (6:1)
Vafanele ku xixima hinkwavo, Tatana na Manana, leswaku Hosi Xikwembu xi va katekisa,ngpfu ngopfu leswaku masiku ya vona yaku hanya ma engeteriwa laha emisaveni-Lowu a hi nawu lowuntswha,kambe wu nyikiwile Muxe ka ha ri eku sunguleni,naswona hi wona lowu khomeke switshembhiso. (6:2,3)
Vatatana a va fanelanga ku tshikelela na ku dyisa vana va vona mbitsi hi mhaka ya ku tsana ka vona,leswi nga endlaka ku va nga koti ku va xixima,hi mhaka yak u va va hlundzukisa. (6:4)
Vana va fanele va kurisiwa na ku layiwa ku ya hi ku rhandza ka Xikwembu eritweni ra xona-Nawu wa rirhandzo wu fanele ku tirha ku ringana eka vatswari na vana. (6:4)

N. MAHANYELO YA XIKRESTE NA VUXAKA BYA MUTHORI NA MUTHORIWA

6:5-9

Vathoriwa va boheka ku:
1. Yingisa vathori va vona.
2. Kambisisa timbilu ta vona leswaku xikongomelo xa ku yingisa ka vona xi tengile,ku nga ri hi ku vavungunya na ku lava ku va koka mahlo loko va va langutile.
3. Tirhela va thori va vona hi timbilo to basa,swi huma evuentelweni bya mbilu ni moya,tani hi loko va tirhela Kreste hi xiviri.
4. Tiva leswaku u’nwana na un’wana loyi a tirhaka hi mukhuva lowu,ita hakeriwa hi Hosi,ku nga va hlonga kumbe loyi a tirhelaka male.
Vathori va boheka ku:
1. Na vona,va fanele vana ntwela vusiwana,ni ntsetselelo eka vathoriwa va vona,hikuva va ringana.
2. Vanga xungameti vatirhi va vona hi xikhatiso kumbe ku va hlongola ku endlela ku va tikisela na ku va tshikelela.
3. Tekela enhlokweni minkarhi hinkwayo leswaku na hina muthori a ri u’new:loyi wa le tilweni.
4. Tsundzuka leswaku emahleni ka Xikwembu vanhu hinkwavo va ringana.Xikwembu a xi voni muthori a ri wa risima ku tlula muthoriwa,kambe hinkwavo va ringana.

O. SWISIRHELELO HINKWASWO SWA XIKWEMBU

6:10-20

Endzaku ka loko a vulavule hi mahanyelo ya xikreste,Pawulo sweswi i vulavula hi swilaveko leswi nga endlaka leswaku mupfumeri a va na matimba ya ximoya , nova a kuma ku hlula hi matlhelo hinkwawo ya vutomi bya yena.(6:10)
Xo sungula i fanele ku tiva no twisisa tinxaka ta swiyimo leswi a nga eka swona:
1. Anga ehleketi leswaku loko uri mukreste vutomi byi to khuluka Kunene, n’wayitelo ni mafenya kondza a ya fika e Nyangwhwni wa Matilo, kambe ematshan’weni ya leswo, i ku nghena e nyimpini ya ximoya. (6:11-20)
2. Nakambe i fanele ku tsumbula xiyimo na matshamelo ya nala wayena, leswaku a hi munhu wa nyama ni ngati, kambe i vuthu ra mimoya, leyifumaka tiko ra ximoya leri nga voniwiki hi mahlo. I mimoya leyi lulamisiweke kahle ( hi satana) hi wun’we -wu’nwe na hi mavandla, leya matimba, leyifumaka no lawula swifundza hambi kuri matiko. (6:12)
Xavumbirhi lexilandzelaka i xa risima swinene, mukreste anga fanelanga ku chava ku hluriwa, naswona a nga faneri ku ti chavelela loko a tsandzeka, hikuva kuhlula a ku humi kayena , kambe ku huma e ka Xikwembu, hi Xona muhluri wa tinyimpi:
1. Xikwembu a xi tirhisi matlhari yak u rima masimu yo tani hi riwhevo, ghejo kumbe halu leswi furiweke ku va matlhari ya nyimpi (a kuri matlhari ya nkoka khale ka kona) kambe i socha ra xiviri leri havaxeleke matlhari ya ximoya, lawa loko matirhisiwa himfanelo manyika matimba, kuhlula no sirhelela miri wa ximoya. (6:11)
2. Matlhari ya ku lwa nyimpi hi lamalandzelaka:
  1. Xihuku.
    1. Xihuku xa socha ra Murhoma xi’nwisirhelela nhloko leswaku yinga hlaseriwi hi tlhari. Xisirhelela nhloko hinkwayo, tindleve na nhamu. Mombo wu sirheleriwa hi xiphemu xo hlawuleka xa kepisi, ko sala ntsena xikandza. Hakanyingi xina nghundzu yo vanhama e henhla, ya muhlovohlovo ku ya hi xitshamo xa munhu wa kona. Socha ra Murhoma rina tshembo swinene eka xihuku xa rona hikuva xi n’wi vhikela e ka ku hlaseriwa hi mathari ya nala.
    2. Xihuku xa Mukreste i xihuku xa ku ponisiwa (xi amukeriwa hi ku pfumela e ka ntirho wo hetiseka wa Kreste).
      1. Socha ra Mukreste, rina ku tshemba minkarhi hinkwayo, handle ko kanakana leswaku ri ponisiwile, naswona rile hansi ka vusirheleri na vuleteri bya Xikwembu.(6:17) U fanele uva na ku tshemba leswaku Kreste wa swikota ku ponisa hi ku tlurisa hinkwavo lava n’wi tshinelelaka, hikuva wa hanya hi masiku, naswona u tshamile e vokweni ra xinene ra Xikwembu, wa hi khongelela. (Va Heb 7:25)
      2. Mukreste i fanele ku tinyiketela hi ku hetiseka e ku ponisiweni ka yena ha Kreste, leswaku torha ra swanyama ya yena, moya na miehleketo ya yena swi kutsuriwa eka vuhlonga bya vudyoho.Socha leri tshamelaka ku ehleketa hi swa ku navela ka nyama , ritshama na mahlundzu, mavondzo ni makwanga, a ringe swikoti ku hlula no humelela eka nala loyi ri langutaneke na yena . Socha rotano rilwa tinyimpi timbirhi hinkarhi wuri wun’we, ku nga nala ni miehleketo ya rona.
  2. Xisirhelelo xa xifuva.
    1. Lexi hixona xi sirhelelaka xiphemu xa miri , xifuva, makatla na nhlana wa musocha. Hakanyingi xisirhelela kuya fika nale xisutini.Hakanyingi xisirhelelo lexi xi endliwa hitinsimbi leti famba-fambaka, leswaku socha rikota ku famba-fambisa mavoko ni makatla, ringa kavanyetiwi loko riri e kulweni.
    2. Xisirhelelo xa xifuva xa Mukreste i ku lulama ka Hosi Yesu Kreste, naswona xisirhelela xirho xankoka lexi khomeke vutomi, kunga mbilu-vutshembeki bya xisirhelelo lexi abyihumi e ka vululami bya wena(lebyi nga na timbhovo to hlaya ), kambe byi huma eka vutomi bya Kreste lebyi hetisekeke, ni rifu rayena leri nga mhamba leyi nga amukeriwa no pasisiwa hi muavanyisi lonkulu hi xiviri, loyi a lulameke ,a tshembeka a tlhela a hetiseka, leyi amukeriweke tani himhamba leyi kutsulaka. (6:14)
  3. Vamba ra ntiyiso.
    1. Loko ringa se havaxela swi sirhelelo, socha rirhanga ri ambala nguvu ya xivunguvungu na khanchu leswaku ri pfala miri wa rona kusukela emakatleni kuya fikela ematsolweni Kutani riboha exikawuti kumbe bhandhi roanama exisutini leswaku rikhoma khanchu ni mpahla leyin’wana leyifikaka e xisutini swi tiya. Kutani ritlhoma bhanga ro koma eka xikawuti hitlhelo ra nyonga ya ximatsi, ritlhometela ni matlhari man’wana marhela xisuti. Vamba rantiyiso rihlayisa matlhari yo hambana – hambana matshamiseka etindhaweni tawona, kutani loko rotshuka ritsemeka, socha rifanele kutsutsuma ritlhelela endzhaku nkarhi nyana riya tilulamisa.
    2. Xisuti xa socha ra Mukreste xifanele ku bhohiwa hintiyiso, xingari na vungwhavani, vunbhisa hambhi ku nyamisiwa, kambe xiva na ntiyiso lowu hetisekeke, hilaha wutsariweke hakona eRitweni. Loko ntiyiso wungari kona, kunghena vukanganyisi na vudyoho hinkwabyo bya xihundla.
      1. Vunyingi bya malandza ya Xikwembu vati pfarile tinhliko ni mahlo hitingana ta vudyoho, vabalekile va siya mi Ministerio ya vona hikwalaho ka swidyoho swale swihundleni, swofana na vuoswi ni vukanganyisi bya swa timale. Swakoteka nkarhi wun’wana khanchu wa socha wu handzuka hinkwawo wuhela risala riyo mbyinya emahlweni ka tiko. Se loko ariyena murhangeri wa vuthu ra Xikwembu swito nyanya, vunyingi bya masocha lamanga hansi kayena swatika kuva vangaya emahlweni na nyimpi. Swiyimo na switshamo swa vona a swahari na risima. (6:14)
      2. Ntiyiso wu fambisana ni ku twisisa matsalwa ku nga Rito ra Xikwembu.Ku kala ku twisisa matsalwa hiswona swilwisaka makereke na ku tumbuluxa man’wana yo tala etikweni nale misaveni hinkwayo.
  4. Xitlhangu.
    1. Leyi i nsimbhi ya xi sirhelelo ya yikulu swinene, kuleha kayona yile xikarhi ka 1/2 na ¾ ku ringanisa ni ku leha ka miri wa musocha, na swona yi anamile ku ringana leswaku yi n’wi sirhelela hi ku hetiseka hi matlhelo hinkwawo tani hilwswi yinga na xivumbeko xa hafu ya roda, se yikota ku sirhelela munhu a helela. Hile nkaveni wa xona xina xikhomo laha xi khomiwaka hikona. Loko masocha mayimile ku suhi na kusuhi, makota ku endla khumbi no bakanya miseve leyiva chopaka. Tani hileswi xi pendiweke hi pende ro hatima, xiyisa nchavo lowukulu swinene eka valala va vona.
    2. Xitlhangu xa Mukreste xa ripfumelo (eka Xikwembu), a xo pfala miseve ya satana ntsena, kambe xi timela na leyi pfurhaka hi phalafeni, yi layithiwa yi kongomisiwa ekawena tani hi nala. Kuri hileswaku laman’wana matlhari, marindzerile emikotlotweni, xitlhangu xona xifanele xi tshama xi tlakusiwile, xikongomisiwa etlhelweni leri nala anga ekarona. Leswaku xi tisa vusirhelelo ni nhlayiseko wa miri.Nala waswikota kuvona na arikule loko xitlhangu xa rin’wana socha xinga tlakusiwanga, kutani i kota kumenta rona hitlhari , hikuva waswitiva leswaku se ri karhele no godhola, arahari na matimba. (6:16) Hosi Yesu u byerile Petro leswaku satana nkarhi hinkwawo i hlotana nayena ku n’wi peperha tani hi mungu, kambe Yena i n’wi khongelerile leswaku ripfumelo rayena ringa timeki. (Luk. 22:32)
  5. Maphaxani.
    1. Minkondzo ayinga sirheleriwi hi tintanghu to tika kufana na manguva lawa, kambe hi maphaxani yo vevuka, kambe na maendliwile hi swikhumba swo tiya, hansi maendliwile hi swikhumba swo dziva, tiri na kepisi ra swikun’wana titlhela tileha ku tlula e ka nhlolo ya nenge. Ativevuka, kambe ti tiyile, leswaku socha rivevukeriwa ku famba no tsutsuma hirivilo, ti n’wi sirhelela eka maribyi na mintwa leswaku a nga limali e mpfukeni.
    2. Va Kreste va fanele va sirheleriwa hi tintanghu to tihlawulela ku famba siku rin’wana na rin’wana va vutla no phanga tindzawu tintswha tivuya e Hosini. Ku chumayila no hangalasa mahungu lamanene emisaveni leyi teleke vudyoho, a swi vevukanga loko munhu a nga ti lhawulelanga, kambe milenge leyifambaka hi ku ti twela no ti hlawulela ya vevuka no hlayiseka e henhla ka maribye yo tlhava, yak u sandziwa na ku rhukaniwa, yi fikisa kurhula e ka lavotala endzhaku ka loko vatwe Rito, ku nga Mahungu Lamanene ya Evhangeli. (6:15)
  6. Fumu.
    1. Fumu ra Murhoma a ri komile swinene, a ri endla kwalomu ka ¾ wa jarata hi ku leha, ariendla kwalomu ka 8cm hi ku anama, naswona a ri tlhava ri tlhela ritsema matlhelo hinkwawo.A ri tirhisiwa hinkwaswo, ku tlhava no tsema hirona, naswona a ri rwhariwa endzeni ka xitlhangu, hitlhelo ra nyonga ya xinene (kungari ya ximatsi). Socha ariheta tiwara, masiku, mavhiki ni malembe na ririkarhi ri dyondza matamelelo ni ma tirhisele ya tlharhi ra yena hi nfanelo. A ri tinyika nkarhi wo ringanela ku lota tlharhi rayena riko ri tsema kufana na xikaringana hikuva hirona ri nga khoma vutomi bya yena. .
    2. Tlharhi ra Mukreste I Rito ra Xikwembu .(6:17)
      1. Ndzimana yiri I tlharhi ra (Moya) Lowo Kwetsima hikuva ri huhuteriwile hi wona.
      2. Hosi Yesu I tirhisile rona tlharhi leri kuhlula diyavulosi ka nharhu emananga, kutani a baleka.
      3. Eka Buku ya Nhlavutelo (1:16; 2:12) laha hivona Hosi Yesu a ri e vu dzuniselweni, nakambe Hin’wivona ayamahlweni a tirhisa tlharhi leri ra Moya, naswona rihuma enon’wini wa Yena.
      4. Nakambe hirona ri tirhaka ku kwetsimisa no basisa munhu, hambi ku n’wi nchincha no n’wi hundzula hikuva “Hikuva Rito ra Xikwembu ra hanya, naswona ra tirha, ri kariha ku tlula tlharhi leri lotiweke himatlhelo mambirhi, ritlhava kuya fika emahlanganeni ya hika ni moya, niya marhambu ni mongo, rikota kuhlaya mianakanyo ni mkungu ya mbilu”. (Heb 4;12)
      5. Rikariha ku tlula tlhari rin’wna na rin’wana leri endliweke hi munhu.
      6. Rikota ku hlasela vuxisi hinkwabyo bya diavulosi, Ri n’wi vutlela matlhari, kutani a baleka.
      7. Mukreste loyi a nga socha ra xiviri, u ti nyika nkarhi wo dyondza, a twisisa no tirhisa. Rito ra Xikwembu vutomi bya yena hinkwabyo. I tirhisa Rito ku hlula diavulosi na ku ponisa mahika mavuyela e ka Kreste.Loko tlhari ra wena ri khuta ri tlhela ri byinyeka, ule ngozini.
  7. Mpaxa kumbe nseve.
    1. Socha rin’wana na rin’wana a ri teka minseve mimbirhi loko riya e nyimpini, naswona rihoxa nala hi nseve na riri kharhi ri tsutsumela emahlweni.Xikongomelo I ku lava ku hahlula xitlhangu xa nala a sala erivaleni a nga sirhelelekanga.
    2. Mukreste a nga rwhali matlhari loko a famba, hikuva a nga hlongorisi mademona, kambe o ti sirhelela loko man’wi hlasela.
  8. Nkotloto wa matlharhi hinkwawo
    1. Socha rin’wana na rin’wana ri rwhala nkotloto wa matlhari hinkwawo ringa se suka, na va ha yimile ku teka swiletelo eka va rhangeri vavona, va xiya xiyiwa no kambi sisiwa hinkwavo kuvona loko vahelerile na va nga se avanyisiwa himintlawa ku ya e nyimpini. Minkarhi yin’wana va etlela na va wu ambarile loko swi bhihile, leswaku a pfukela kulwa nkarhi wun’wana na wun’wana.
    2. Vakreste va fanele va tivonela minkarhi hinkwayo, matlharhi yavona mafanele ku tshama ma lulamile leswaku va nga tshuki va nyika nkarhi e ka nala. (Ntambhu yi nene ya xifambu loko yi ntlhantlhekile, yinga khunga socha riwa, kumbe ku hlaseriwa hi nala na raha ringeta ku bhoha ntambhu.) Hikokwalaho, swina nkonka na risima swinene ku va Mukreste tani hi musocha , a van a nkarhi wo enela na Xikwembu, a tshama vukoneni bya Xikwembu minkarhi hinkwayo, no tinyika nkarhi wo nghena ti nhlengeletano, a nghenelela e ka tidyondzo, a nghena minhlangano, a tirhisa ma programa man’wana ya xiya ni moya na xigilamukhuva, a dyondza matsalwa na tibuku tin’wana leswaku matlharhi ya yena matshama ma lotekile minkarhi hinkwayo.(6:11)
  9. Kulwa
    1. Socha ra Mukreste, rifanele ri tshama ri lulamile, loko nala arivona ifanele ku rhurhumela, I fanele ku yima a tiya, a langutela, a nga nyiki nala nkarhi. (6:14)
    2. I fanele ku tekela enlhokweni leswaku yena I xiphemu xa vuthu ra ximoya, I fanele ku khongela hi Moya, a khongela a nga rhuteri, I fanele ku khongelela vuthu hinkwaro leswaku vakota ku hlula. I bhoheka ku khongelela va rhangeri, va jenarali vo tani hi Pawulo, lava va ngayo vitaniwa ku va va rhangeri va tinyimpi, leswaku va amukela marito ya vutlharhi (bya le henhla henhla) lewswaku va nga hlayisi ntsena matiko lamanga phangiwa, kambe vaya emahlweni va phanga matiko man’wana hi ku chumayela Mahungu lamanene ya Evhangeli ya matimba. (6:18,19)
    3. Loko hilwa nyimpi ya ximoya himikhuva lowotano, hi ngava na ntiyiso leswaku hitava tingwenya na tinhenha tanyimpi e ku heteleleni hambi loko hahari emasungulweni (6:13)

P. MARUNGULA YO HETELELA

6:21-24

Papila leri rinyeketiwile no fambisiwa hi Tixiko loyi anga paluxiwa na le ka Mintirho 20, Vakolosa 4:7, 2 Timoti 4:12 na Tito 3:12.
Hiyena a nga rungulela Vaefesa ta vutomi, xiyimo na matshamelo ya Pawulo e nkarini wo lowo.
Ekuheteleleni,Pawulo i vulavula minkateko e henhla ka vadyondzi hinkwavo.

//////////