A. BIBELE YI MAYELANO NA YINI XANA?
Xo sungula Bibele yi mayelano ni Xikwembu, kutani xa vumbirhi yi mayelano ni ntumbunuku, ngopfu-ngopfu hi vanhu lava xi va tumbuluxeke.
Xi yi tsarile hikwalaho ka munhu. Yi khomile hinkwaswo leswi Xona xi nga swivona swiri swa nkoka ku va munhu a switiva, leswaku a hanya vutomi lebyi nga ni mihandzu, lebyi tsakisaka Xikwembu na ku vuyerisa vanhu van’wani.
Hungu ra yona ra nkoka eka munhu hileswaku Xikwembu I rirhandzu, naswona Xi rhandza munhu. Hambiswiritano, rirhandzu ra Xikwembu ri hambanile ngopfu na hilaha vanhu va tivaka rirhandzu hakona.
Ku rhandza ka Xikwembu hi munhu ku katsakanyiwile eka xiphemu xa Tsalwa, lexi vuriwaka Milawu Ya Khume. Loko u Yi langutisa hima ghughu Yi tikomba Yiri Milawu ya ku tikisela, kambe loko u Yi langutisa hi vukheta Yi ti komba Yi aka vuxaka bya munhu na Xikwembu ni vanhu kulobye, naswona Yi nga katsakanyiwa hi ndlela leyi: Rhandza Xikwembu u Rhandza ni muakelani (Hileswi Yesu a nga swivonisa xiswona, Mat 22 : 37-39)
B. I BUKU YO HAMBANA NA TIN’WANI
Bibele yi huhuteriwile hi Xikwembu. I Buku leyi yingova yoxe emisaveni hinkwayo leyi mutsari wa yona ku nga Xikwembu. Xiphemu xitsongo xo sungula xa Bibele (Milawu Ya Khume, yo hlamarisa). Xikwembu hi Xiviri Xi yi tsarile hi rintiho ra Xona eka Maribye mambirhi ya swipheperhele. Kutani Matsalwa Laman’wani Ma huhuteriwile hi Xikwembu Nawona, kambe Xi Matsarile hi ku tirhisa vanhu.
Bibele I yindlu ya ti Buku, leyi khomeke 66 wa ti Buku ta ku hambana – hambana. Switekile kwalomu ka malembe yo lava ku ringana 1535 na tiri karhi ti tsariwa, hi vanhu lava lavaka kuringana 39 kumbe ku tlula, lava hambaneke ngopfu swinene, kambe na vahlangana eka xilo xin’we, ku nga vuxaka bya vona bya le kusuhi swinene na Xikwembu. Xikotile ku veka Marito ya Xona etimbilwini nile miehleketweni ya vona, kutani vona vari hundzisela eka vanhu hi ku tsala. Hi mukhuva wolowo, Xikwembu Xiendlile leswaku swikoteka namuntlha leswaku un’wani ni un’wani wa hina a kuma “Manuwali wa Xona wa vutomi.” Kusuka etilweni.
C. HINGA SWI TIVISA KUYINI LESWAKU BIBELE YI TSARIWILE HI XIKWEMBU XANA?
KUNA 6 WA SWILO SWA KU HI KHORWISA:
1. Akuna ku lwisana endzeni ka Bibele.
Xo sungula hileswaku, akuna ndhawu endzeni ka Bibele laha yi ti lwisaka. Leswi Bibele yi tsariweke hi nkarhi wo leha naswona hi vatsari vo tala hi nhloko mhaka yin’we, a ku fanele kuri na ku hambana hi mavonele ni hi mapimo, kambe a switano eka hinkwavo. Hinkwavo va pfumelelana eka mhaka yin’we. Leswi swikomba leswaku Xikwembu hixiviri a Xiri endzeni, hi Xona mutsari wa Marito ku ngari vanhu; vona a vo va switsari evokweni ra Xikwembu.
2. Bibele ya vula leswaku yona I Rito ra Xikwembu.
Bibele hi xiviri ya vula leswaku yi huhuteriwile hi Xikwembu, se ha kholwa leswi yi ti vulavulelaka hi yoxe hi mhaka ya leswi yi humeseke ntiyiso hi matlhelo hinkwawo nkarhi hinkwawo.
Matsalwa lawa hinkwawo ma huhuteriwile hi Xikwembu, mapfuna ku dyondzisa, ni ku laya, ni ku ololoxa ni ku tolovetisa leswo lulama, leswaku mutirheli wa Xikwembu a va la hetisekeke, a ti lulamisela ku endla ntirho wun’wani ni wun’wani lowunene. .(2Tim 3:16,17).
3. Vuprofeta lebyi hetisekeke.
I Xikwembu ntsena lexi tivaka vumundzuku ni vuprofeta hinkwabyo lebyi Xi byi tsaleke eka Testamente leya khale, lebyi se byi hetisekeke, ehandle ka lebyi khumbaka masiku yo hetelela. Leswi swikomba leswaku Hi yena Loyi a tsaleke Buku leyi.
4. Yesu U vurile leswaku Bibele I Rito ra Xikwembu Hosi Yesu loyi a nga tikombisa leswaku Yena I N’wana wa Xikwembu hikuva a nga dyohanga , ni Massingita lawa a nga maendla, ni vutlhari bya matilo lebyi a vulavuleke hi byona, ni hikuva a pfukile ekufeni, U vule swiphemu swo hlaya swo huma eka Testamente leya khale leswi kombisaka leswaku Bibele I Rito ra Xikwembu, a nga zanga a va ni ku kanana kumbe swivutiso.
5. Moya Lowo Kwetsima Wu vula Vumbhoni bya Leswaku Bibele I Buku Ya Xikwembu.
Munhu loyi a lavaka Xikwembu hi ntiyiso, loko ari karhi a dyondza Bibele, Moya Lowo Kwetsima wu ta n’wi khorwisa leswaku leswi a swi dyondzaka hi ntiyiso I Marito ya Xikwembu. Hi ndlela yoleyo, Xikwembu Xi endla leswaku hambi lava va ntsongo ni vanhu vokala va nga koti kuendla vulavisisi hi vuenti, va kota ku twisisa leswi Xikwembu xi swi vulaka eka vona, leswi Xi swi langutelaka ni leswi xi swi tshembiseke eka vona.
6. Loko ndzi ringeta ku hanya kuya hileswi Bibele yi swi vulaka, ndzi tsumbula leswaku I Rito ra Xikwembu.
Loko munhu a navela kuendla ku rhandza ka Xikwembu, u ta tiva loko dyondzo leyi yi huma eka Xikwembu, loko ndzi ti vulavulela swa mina ntsena. (Yoh 7:17).
Ringeta ku hanya kuya hileswi ndzimana yin’we kumbe timbirhi eBibeleni, yi swi vulaka, hi xihatla, uta tsumbula leswaku swiletelo leswi swile henhla ka vuswikoti bya vanhu, kova Xikwembu ntsena Xi nga vaka Xi swi vekile. Tani hi Xikwembu, ringeta ku hanya hi Milawu leyi kulu siku rin’we ntsena:
Yesu aku eka yena, Hi lowu nge: Rhandza Hosi Xikwembu Xa wena hi mbilu ya wena hinkwayo, ni moya wa wena hinkwawo, ni ku anakanya ka wena hinkwako. Lowu hi wona Nawu lowukulu lowo rhanga, kutani lowa vumbirhi lowu fanaka na wona hilowu nge: Rhandza munhu kuloni kukota loko u ti rhandza. (Mat 22: 37-39).
Akuna munhu loyi a nga kotaka ku hanya hi milawu leyi ehandle ka N’wana loyi a hundzukeke munhu , kutani a kota ku hanya hiku hlayisa milawu hinkwayo a nga tluri na wun’we wa yona . Kova Yena ntsena a nga vulaka a ku:
Xana Imani exikarhi ka n’wina a nga ndzi avanyisaka hi xidyoho xana? (Yoh 8:46).
D. KU TWISISA BIBELE
Swi na nkoka swinene kuva hi nga vi ntsena na vutivi bya Rito leri tsariweke, kambe hi fanele kuva ni vuswikoti bya ku ri hlavutela hindlela leyinene, kuendlela hina ni lava hi va dyondzisaka Rito. “Ku hlavutela hindlela yo hambuka eka leswi Xikwembu Xi swi vuleke, “I vughevenga bya nghozi swinene eka vanhu” hikuva byi yivela munhu nkateko wa ku kuma vutomi lebyi nga heriki. Hikokwalaho, u fanela ku tekela enhlokweni hi vukheta swinene tindzimana leti landzelaka:
1. Satani u hundzuluxe kungu ra Xikwembu kuva a wisa Evha, naswona hikwalaho ka yena, vanhu hinkwavo va wile.
Nyoka a yiri ni mano kutlula swihari hinkwaswo leswi Hosi Xikwembu Xi swi endleke. Kutani yiku eka wansati “Xana I ntiyiso leswaku Xikwembu xi te: “Minga tshuki mi dya murhi na wun’we laha ntangeni xana? Kutani wansati a ku ka nyoka: Hi nga ha dya mihandzu ya mirhi hinkwayo leyi nga laha ntangeni, Kambe Xikwembu Xi te: Minga tshuki mi dya mihandzu ya murhi lowu nga xikarhi ka ntanga, hambi kuri kuyi khumba minga yi khumbi, hikuva minga fa? (Gen 3:1).
2. Varhangeri vaxi Moya enkarhini wa Yesus va hambukise rixaka hinkwaro hi ku hlavutela Rito ra Xikwembu hindlela yo homboloka.
Hikona va twisisaka leswaku a a nga vuli ku chava comela xa swinkwa, kambe ku chava tidyondzo ta va Farisi ni ta va Saduki. (Mat 16:12).
3. Pawulo u tsundzuxile Timotiya leswaku a tivonela swinene ku dyondza leswi Rito ra Xikwembu ri vulaka swona:
Endla hi matimba ku vonaka u ri loyi a nkhensekaka emahlweni ka Xikwembu, u nga ri na tingana hi ntirho wa wena, u dyondzisa Rito ra ntiyiso hindlela leyinene. (2Tim 2:15).
4. Yakobo u tshinyile hi mayelano ni ku va munhu a ti endla mudyondzisi na a nga entelelanga eku dyondziseweni hi Xikwembu.
Vamakwerhu, a swi fanelanga leswaku lavo tala exikarhi ka n’wina va hundzuka va dyondzisi, hikuva ma switiva leswaku ku avanyisiwa ka hina vadyondzisi ku ta tika kutlula ku avanyisiwa ka vanhu lavan’wana.(Yak 3:1)
//////////