2024-02-29A
A. NKATSAKANYO WA BUKU.
- Mutsari: Muxe.
- Siku/Lembe leri tsariweke ha rona: 1450-1410 BC.
- Ndhawu Laha yi tsaleriweke kona: Hi nkarhi wa ku famba-famba ka Israele emananga, la ha sweswi ku tiviwaka tanihi Médio Oriente.
B. XIVANGELO XA XIKWEMBU EKU HI NYIKA EBUKU LERI.
Loko hi thlelela endzhaku, loko misava, n’weti, dyambu na tinyeleti swi nga se va kona, Xikwembu a xiri kona, kun’wana, hinkwako. Kutani mianakanyo yi fike eka Yena ku ti tumbuluxela vuako bya nyama, bya swilo leswi vonakaka, vuako lebyi A nga tiphinaka ha byona naswona a nga chululela rirhandzu ra Yena eka byona.
Kutani u tumbuluxe miri wa le tilweni, a wu vitana misava naswona eka wona U tumbuluxe swimilana, tinhlampfi, tinyenyana, swiharhi na vanhu vambirhi. U swi langutile kutani a vona leswaku hinkwaswo a swi ri swinene ngopfu.
Kutani, khombo ra kona, vanhu lavambirhi, a va nga yingisi Muvumbi wa vona, va endla leswaku xidyoho xi nghena emisaveni ya Yena leyi hetisekeke. Leswi swi endle leswaku swilo hinkwaswo swi onhaka naswona swi fa ha katsongo-katsongo. Vanhu a va nga vuli nchumu hi Xikwembu naswona a va endlana swilo swo biha unwana eka unwana, swiharhi a swi dlayana, swimilana a swi tswala mihandzu yo biha, hambi ku ri mitwa ni swigatlu.
Xikwembu a xi herisanga ntumbuluko wa xona loko wu hundzukile lowo biha, kambe hi ku hatlisa xi sungule ku tirhisa ekungu lebyi hai byona byi nga hetelelaka yi wu ponisiwile hi ku hetiseka no vuyiseriwa eka xona. Kungu bya kona bya ha yisiwa emahlweni na sweswi Endzhaku ka nkarhi, Xikwembu xi hi nyikile Buku ya Genesa tani hi vanhu ku hi tivisa hi hinkwaswo leswi humeleleke enkarhini lowu hundzeke naswona swa ha yaka emahlweni swi humelelaka. Loko nkarhi wu ri karhi wu famba, Xikwembu xi engetele Tibuku tin’wana le to tala eka yona, leti nga ni tidyondzo le to tala swinene.
Tanihi leswi vanhu va nga swivumbiwa le swo tlhariha, leswi fanaka swinene na Xona, Xi lava leswaku hi va na ku twisisa lokunene ka timhaka leti hinkwato leswaku hi ta nyiketa vutomi bya hina eka Yena na ku hi tirhisiwa hi Yena ku teka xiphemu eka ku vuyisela ntumbuluko wa Yena eka ku dzuneka loku a wu ri na kona eku sunguleni.
C. LESWI NGA ENDZENI.
Buku ya Genesa i Buku ro sungula ra Xikwembu eka hina, naswona ri tamele leswi landzelaka:
- Ku tumbuluxiwa ka swilo hinkwaswo; Ri hi byela laha swilo hinkwaswo, swi humaka kona , ku katsa na hina.
- Ku tumbuluxiwa ka swilo hinkwaswo; Ri hi byela laha swilo hinkwaswo, swi humaka kona , ku katsa na hina.
- Kuwa ka munhu exidyoweni na ku funengetiwa ka xidyoho xa vona hi Xikwembu.
- Vana vo rhanga/sungula va munhu: Kayini, Avele na Seta.
- Swivongo swa Kayini na Seta.
- Nowa, ngalava na Ndhambi.
- Xihondzo xa Babele ni ku hangalaka ka vanhu.
- Abrahama, loyi a tshembeke ni ku yingisa Xikwembu loyi Xikwembu xi tisunguleleke rixaka le ro kwetsima ha yena.
- Isaka, n’wana wa Abrahama loyi a a tiyimisele ku nyiketa vutomi bya yena leswaku a tsakisa Xikwembu.
- Yakobo, n’wana wa Isaka, loyi Xikwembu xi pfuxeke vana va khume na vambirhi va majaha ha yena leswaku va va vatata wa tinyimba ta khume na timbirhi ta tiko le ro kwetsima ra Xikwembu, leri vuriwaka Israele.
- Yosefa, n’wana Yakobo loyi Xikwembu xi n’wi tirhiseke tanihi muponisi eka rixaka ra xona ni le ka vanhu vanwani.
Genesa swi vula “Masungulo” kumbe “ndhavuku” naswona nhlavutelo leyi nga eka Buku leyi i masungulo lama seketelaka ti nhlavutelo leti nga eka tibuku tin’wana hinkwato ta Bibele. Loko se hi yi twisisa kahle Genesa, a tibuku letin’wana ta Bibele ti twisiseka kahle. Hikokwalaho i swa nkoka swinene hi yi dyondza hi vuenti.
//////////
TAP TO GET A COPY (DOWNLOAD) OF: Genesa, Manghenelo