2008-07-03
1.
Ndza mi amukela eka tidyondzo ta “Rivoningo ra matilo”. Leyi I dyondza ya vu 10, I xiyenge xo sungula xa tidyondzo timbirhi le ti vulavulaka hi Isawu na Yacobe.
2.
Eka hungu leri hundzeke hi vulavurile hi Abrahamu na Sara, na hi laha va tshembheke Xikwembu nkarhi wo leha na va languterile n’wana, kutani Isaka a velekiwa.
3.
Leko Isaka a kurile mana wa yena a lova, a n’wi rila bya ma hlomula mbilu. Kutani Abrahama a vona ku ri mhaka ya kahle kuva n’wana wa yena a teka. Kambe anga rhandzi leswaku n’wana wa yena a teka nhwana wa mukanana – hikuva a va gandzela swikwembu swa hava, a va nga tivi nchumu hi ta Xikwembu lexi hanyaka, xale matilweni. Abrahama a a swi tiva leswaku wa nsati wo tano a a ta kuchetela nuna ku gandzela Swikwembu swa hava. Xikwembu a xi tava fularhela, na swona a xita pfumala rixaka leri nga ra xona.
4.
Abrahama a kunguhata ku rhuma nandza wa yena lowa tshembheka ku ya e Uri wa Kalideya, eka vanhu va vixaka ra yena. A swi tiva leswaku vanhu va rrixaka ra yena va tiva Xikwembu le xi ha nyaka xale matilweni mu tumbuluxi wa hi nkwaswo. Abrahamu a vitana nandza wa yena lowo tshembheka Eliyazari Hungu leri hi ri kuma eka Genesa 24:4-28:
“Kambe u ta ya lavela Isaka n’wanga ensati exikarhi ka va ka hina etikweni ra rikwerhu.” 5.Kutani nandza a ku: “Loko nhwana wa kona a nga swi tsakeli ku vuya na mina etikweni leri, xana ndzi fanele ku teka n’wana wa wena ndzi n’wi tlherisela etikweni leri u humaka eka rona xana?” 6.Kutani Abrahama a n’wi hlamula a ku: “U nga tshuki u tlherisela n’wananga etikweni leriya ni siku ni rin’we! 7.Hosi Xikwembu xa matilo, xona lexi xi ndzi tekeke emutini wa tatana ni ku ndzi humesa etikweni ra rikwerhu, xi ndzi tshembisile hi ku hlambanya leswaku tiko leri xi ta ri nyika vatukulu va mina. Hikokwalaho xi ta rhumela tshumi emahlweni ka wena, kutani wena u ta ya tekela n’wananga ensati etikweni leriya. 8.Kambe loko nhwana wa kona a nga swi tsakeli ku vuya na wena, u ta va u ntshunxekile eka leswi ndzi nga ku hlambanyisa swona; kambe n’wananga yena, u nga tshuki u n’wi tlherisela etikweni leriya!’ 9.Kutani nandza a vekela voko ra yena exikarhi ka milenge ya n’wini wa yena Abrahama, a tiyisa mhaka leyi hi ku hlambanya. 10.Kutani nandza a pambula tikamela ta khume ta n’wini wa yena, a longa ni tinyiko to saseka to hambana-hambana to huma eka n’wini wa yena, a khoma ndlela a kongoma emutini wa Nahoro etikweni ra Mesopotamiya. 11.Loko dyambu ri ya eku peleni, hi nkarhi lowu vavasati va humaka va ya ematini ha wona, nandza a fika kusuhi ni xihlovo lexi nga handlenyana ka muti, a etlerisa tikamela kona. 12. Kutani a khongela a ku: “We Hosi, wena Xikwembu xa n’wini wa mina Abrahama, ndzi kombela leswaku u ndzi humelerisa namuntlha, u komba ku tshembeka ka wena eka n’wina wa mina Abrahama. 13. Vona, ndzi yimile kusuhi ni xihlovo xa mati, sweswi vanhwana va muti lowu va ta huma va ta eku keni ka mati, 14. Ndzi ta kombela un’wana wa vona leswaku a rhula khuwana ra yena a ndzi siyela mati. Loko a hlamula a ku: “Nwana, ndzi ta nwisa ni tikamela ta wena’, a a ve yena loyi u nga n’wi hlawulela nandza wa wena Isaka. Hi ndlela leyi, ndzi ta swi tiva leswaku u kombile ku tshembeka ka wena eka n’wini wa mina Abrahama.” 15.Loko a nga si heta ku khongela, ko ta ku ta humelela Rhaveka a rhwele khuwana. Rhaveka a a ri n’wana Betuwele. Tata wa Betuwele a a ri Nahoro makwavo wa Abrahama, kasi mana wa yena a a ri Milika. 16.Nhwana loyi Rhaveka a a sasekile swinene, naswona a a nga si tivana ni wanuna. Kutani Rhaveka a rhelela exihlobyeni, a fika a ka mati, a tlhela a huma. 17.Hiloko lowa nandza wa Abrahama a tsutsuma a hlanganisa Rhaveka a fika a ku: “Ndzi kelenyana swimatana ekhuwanini ra wena ndzi nwa.” 18.A hlamula a ku: “Nwana, we n’wini wanga.” Kutani a hatlisa a rhula khuwana ra yena, a n’wi nyika mati a nwa. 19.Loko a hetile ku n’wi nyika mati, a ku ka yena: “Ndzi ta kela ni tikamela ta wena ti kondza ti kolwa.” 20.Kutani nhwana a hatlisa a chulula mati lawa a ma ri ekhuwanini a ma chela exitsengeleni, a tlhelela exihlobyeni hi ku tsutsuma, a kela tikamela hinkwato emati ti nwa. 21.Hiloko lowa nandza a xiyaxiya nhwana loyi a miyerile, a lava ku twisisa loko hakunene Hosi Xikwembu xi katekisile riendzo ra yena, kumbe loko xi nga ri katekisanga. 22.Loko tikamela ti hetile ku nwa mati, lowa nandza a humesa xingwavila xa nsuku xo tika 6 g, ni masindza mambirhi ya nsuku yo tika 120 g lawa Rhaveka a nga ta bela emavokweni. 23.Kutani a vutisa a ku: : Ndzi byele, xana u n’wana mani xana? Xana eka n’wina ku ni yindlu leyi hi nga rhurheriwaka eka yona xana?” 24.Rhaveka a n’wi hlamula a ku: “Mina ndzi n’wana Betuwele, wa Nahoro na Milika nsati wa yena.” 25.A ya emahlweni a ku: “Eka hina, byanyi bya tikamela ni swakudya swin’wana swa tona swi kona; hambi yi ri yindlu leyi mi nga rhurheriwaka eka yona yi kona.” 26.Hiloko lowa nandza a korhama a khongela Hosi Xikwembu, 27.a ku: “A ku dzunisiwe Hosi, xona Xikwembu xa n’wini wa mina Abrahama, lexi nga tshikangiki ku komba ku tshembeka ka xona ni tintswalo ta xona eka n’wini wa mina. Hi xona lexi xi ndzi rhangeleke eriendzweni ra mina xi ta ndzi fikisa eka makwavo wa n’wini wa mina.” 28.Kutani lowa nhwana a tsutsumela endyanguini wa mana wa yena, a fika a hlamusela timhaka leti.”
Hi ka dyondza nakambe ndzi mana ya 58 na ya 59:
58.Kutani va vitana Rhaveka va ku ka yena: “Xana wa swi lava ku famba ni wanuna loyi xana?” Rhaveka a ku: “Ina, ndza swi lava.”59. Hiloko va pfumelelana makwavo wa vona Rhaveka ni mutirheli wa yena leswaku va famba na nandza wa Abrahama ni vavanuna lava a a ri na vona.
Hi ta dyondza na kambe ndzimana ya 64 kuya fika 67.
61.Kutani Rhaveka ni tinxangwana ta yena va gada tikamela, va famba ni nandza wa Abrahama; ku va loko nandza loyi a tekile Rhaveka a famba na yena. 62.Enkarhini lowu, Isaka a a sukile eBerilahayi-Royi a ta tshama edzongeni. 63.Siku rin’wana hi nkarhi wa madyambu, Isaka a ya emasin’wini ku ya khongela. Kuteloko a tlakusa mahlo, o vona tikamela ti ri karhi ti ta. 64.Rhaveka u te a tlakusa mahlo, o vona Isaka, kutani a xika ekameleni, 65.a vutisa lowa nandza a ku:”Xana wanuna luya a taka hi le nsin’wini a ta hi hlanganisa i mani xana?” Kutani nandza a ku: “I n’wini wa mina.” Hiloko Rhaveka a teka nturhu a tifunengeta. 66.Kutani lowa nandza a rungulela Isaka swilo hinkwaswo leswi a swi endleke. 67.Hiloko Isaka a teka Rhaveka a ya na yena entsongeni wa Sara mana wa yena. Kutani Rhaveka a va nsati wa yena loyi a n’wi rhandzaka. Hi ndlela leyi, Isaka ava a kumile xo wisisa mbilu ya yena endzhaku ka rifu ra Sara mana wa yena.
5.
Mi ta tsundzuka na kambe leswaku eka dyondzo leyi hundzeke hi vulavurile hi Isaka. Loko a ha ri ntsongo, Xikwkambe xi vulavurile ni tata wa yena. Xikwembu xi n’wi byele ku ya humesa gandzelo hi yena entshaveni ximpfukana nyana ku suka laha a va ri kona. Abrahama a n’wi boha hi mapindza, a n’wi tlhateka e alitarini. Loko a nga se n’wi dlaya, Hosi Xikwembu xi xiku unga tshuki u n’wi vavisa. A vutomi bya Isaka byi ponile, kambe wa nga vona mhaka yo vava leyi a nga hundza eka yona. Loko hi hlaya matsalwa, swi languteka onge Isaka a a tiyimiserile ku endla gandzelo. A hi vanyingi vana va madjaha va nga tiyimiselaka eka swo fana. Swa tikomba leswaku a nyiketile vutomi bya yena eka Xikwembu xa tata wa yena ku sukela evutsongwanini bya yena. Kutani hi Xikwembu xi katekisa Isaka. Xikwembu xi n’wi katekisile hi wa nhwana wo kala anga tivi wanuna. Xin’wi nyike nchumu wa risima ngopfu. Xikwembu xa hi nyika sa risima minkarhi hinkwayo loko hi xi rhandza, ni ku xi tshembha ni ku xi yingisa. Naswona Isaka a a tiyimiserile rindzela nsati wo huma eka Xikwembu. A nga yo vona ntombi yo saseka kutani a yi khoma a yi pfinya. Namuntlha hi vona vantshwa vo tala va tinyikela eku naveleni ka nyama. Va etlela swin’we na va nga chatanga. A va yimeri Xikwembu leswaku xi va nyika nsati kumbe nuna wo huma eka xona. Kutani va lahlekeriwa hi mikateko ya Xikwembu. A va gami va kumile wanuna kumbe wansati wa risima loyi Xikwembu xi lavaka ku va nyika yena.kutani minkarhi hinkwayo va tshama va nga tsakanga. Vantshwa vo tala a va etleri ni munhu un’we. Va etlela ni vanhu vo hlaya kutani va kuma mavabyi ivi va fa na va ha ri vatsongo. Nyiketa vutomi bya wena namuntlha eka Hosi Yesu, u pfumela a ku fambisa u ta ti kumela ntsako na ku rhula.
6.
A hiyeni emahlweni, Isaka na Rhaveka va kumile mahahlwa mambirhi. Loyi nkulu a a ri Isawu, loyi ntsongo a ri Yakobo. Isawu a a ri muhloti kasi Yacobo a ri murimi. Isaka a rhandza Isau hikuva a n’wi swekela nyama yo xawula a dya. Yakobo yena a ri wa nuna wo rhula, a rhandza ku ti tshamela ekaya, na swona a ri wa mbilu ya mana wa yena Rhaveka.
7.
Enkarini wolowo a n’wana wa mativula a a ri yena mudya ndzaka. Hi yena nakambe loyi a fanele ku nyikiwa mikateko ya Hosi Xikwembu hi tata wa yena. Hikokwalaho, Isawu hi yena a a ri na malunghelo ya minkateko ya mativula. Kambe na yena Yakobo a a yi lava.
8.
Siku rin’wana Isawu loko vuyile hile mananga a gon’werile na swana a nga dlayanga nchumu. Loko a fika Jakobo a a sweke swakudya swo xawula,kutani Isawu a ku: “Ndzi kombela u ndzi phamela swa kudya nyana swa wena hikuva ndzi gen’werile”, kuvula Isawu. Yakobe a vone ku ri nkateko eka yena, kutani a ku: “Ndzi xaviseri vukulu byawena (ndzi va mudya ndzaka) namuntlha.” Esawu a hlamutla a ku: “Leswi ndzi nga eku feni, swi ta ndzi pfuma yini ku va mudya ndzaka.” Jakobo a ku: “Vula hi ku ndzi hlambanyela namuntlha.” Isawu a hlambanya a n’wi shavisela vudya ndzaka bya yena, kutani Yakobe an’wi nyika vuswa na nchovela wa ti nyawa. Isawu a dya a xurha a tlhela a rhelerisa, kutani a suka a famba. Leyi hi yona ndlela leyi Isawu a landzuleke vudya ndzhaka bya yena ha yona.
9.
Loko Isaka a dyuharile u vitanile Isawu, a n’wi rhuma kuya n’wi hlotela a ta tlhela a n’wi swekela nyama a ta dya a n’wi katekisa a nga se fa. Rhaveka a a ri kari a yingisela loko Isaka a ri karhi a rhuma Isawu. Loko Isawu a sukile, Raveka avitana Jakobo a ku: “ famba u ya bambula swimbutana swimbirhi.” Jakobo a endle tano, a tise nyama na swikhumbu eka mana wa yena. Kutani Raveka a sweka a nyama leyi kahle. Kambe Jakobo achava hi ku tiva leswaku tata wa yena a a ta n’wi tsumbula. Hilako an’wi ambexa swi ambalo swa Isawu leswo nuhela nhova, a n’wi sohelela na swi khumba emavokweni ya yena, hi kuva Isawu a ri na rivoya, a yisela Isaka swakudya. Hi ta dyondza rito ra Xikwembu eka Genesa 27:21-29:
20. Isaka a ku:”Xana wi endlise ku yini leswaku u hatla u dlaya xiharhi xana?” Yena a hlamula a ku: “Hosi Xikwembu xa wena hi xona xi endleke leswaku ndzi hatla ndzi humelela.” Kutani Isaka a ku: “N’wanga, tshinela ndzi ku ambamba, ndzi twa loko hakunene u ri yena Esawu n’wananga kumbe loko u nga ri yena.” 22.Hiloko Yakobo a tshinela kusuhi ni tata wa yena Isaka, kutani Isaka a n’wi ambamba a ku::”Rito i ra Yakobo, kambe mavoko i ya Esawu!” 23.Isaka a nga kotanga ku tiva Yakobo, hikuva mavoko ya yena a ma ri ni voya ku fana ni mavoko ya makwavo Esawu. Kutani Isaka a katekisa Yakobo. 24.Isaka a vutisa a ku: “Hakunene hi wena Esawu n’wananga xana?” Yakobo ahlamula aku: “Hi mina.” 25. Kutani Isaka a ku: “Ndzi nyikete swa vuhloti bya wena n’wananga, ndzi ta dya ndzi ku katekisa.” Kutani Yakobo a n’wi nyiketa swona a dya; a tlhela an’wi nyika vhinyo a nwa. 26.Kutani tata wa yena Isaka ku: “Tshinela u ndzi ntswontswa, n’wananga.” 27.Hiloko a tshinela a n’wi ntswontswa, kutani Isaka a twa ku nun’hwela ka swiambalo swa yena, a n’wi katekisa a ku: “Vonani, swiambalo swa n’wananga swi nun’hwela ku fana ni nsimu leyi Hosi yi yi katekiseke! 28. Xikwembu a xi ku wisele mberha yi huma ematilweni, xi ku nyika ni misava leyi noneke, ni mavele ni vhinyo leyo tala. 29. Vanhu a va ku tirhele, vamatiko a va ku nkhinsamele; Vamakwenu a va ve hansi ka wena, vana va mana wa wena a va ku nkhinsamele. Lava ku rhuketelaka, a va rhuketeriwe, lava ku katekisaka, a va katekisiwe.”
Swi n’wi tekerile ngopfu kusuka a yima Jacobe loko a vona Esawu a ti sela tata wa yena swakudya. Ha vambirhi va tshukile ngopfu loko va tsumbula leswaku Jakobo u va kanganyisile. Hambiswiritano a mikateka ya Abrahamu a yi nga ha cinceki eka Yakobo. A hi dyondzeni eka ndzimana ya 38, loko Esawu a ku eka tata wa yena: “A wa hari na wona nkateko hambhi wu ri wun’we u ndzi katekisa na mina ke tatana?” “Oho! Ndzi katekisi na mina tatana.”, Esawu a tlakusa rito a rila swenene. Hiloko Isaka a n’wi nyika nyana mikateko yi ntsongo, leyo tala yi fambile na Yacobo, a swi nga ha cimceki.
Hi nga vula yini hi mhaka leyi? A yi ri mhaka yo biha swinene eka Rhaveka ku va a kanganyisa Isaka nuna ma yena eku dyuhaleni ka yena. Swa ti komba leswaku Yakobo a a nga n’wi rhandzi makwerhu wa yena ku va an’wi kanganyisili hi ndlela leyi. Loko a ri Esawu yena a a rivele lewaku a tshama a xavisela Yakobo vudya ndzhaka bya yena, kambe Yakobo a a nga rivalanga. Kutani a a le ku rileni kambe a a hlwerile ngapfu.
10.
Xikwembu xitsarile timhaka leti eBibeleni leswaku hi kuma dyondzo eka tona. A dyondza yo sungula hileswaku hi nga tsan’wi leswi hi nyikiweke hi Xikwembu, hi kuva siku rin’wana hi ta rila mihloti, kambe hi tava se hi hlwerile. Xikwembu xile ku nyikeni ka un’wana ni un’wana nkarhi wa ku hundzuka eka swidyoho swa yena a tirhela Xikwembu.
Xikwembu xi hi nyika ndzivalelo eka hinkwaswo leswi hi swi endleke, hikuva Yesu Kriste a file exihambanweni ku hakela milandzu ya hina. Hinga tsan’weni nyiko leyi, swa antswa hi khinsama hi matsolo hi ku: “Ndza khensa Hosi Yesu, ndza ti solana, hi hundzuka.” Dyondzo ya Vumbirhi hileswaku ku vatswari va nga rhandzi n’wana un’we ku tlula un’wana, ku fana na Isaka na Rhaveka. Vana va ta swi tsumbula hi ku hatlisa. Swi twisa ku vava eka vana lava siyiwaka endzhaku. Dyondzo yo hetelela hi leyi yo a hi vulavuleni ntiyiso minkarhi hinkwayo, hi endla leswi a mukelekaka. Loko hi famba hi ku leteriwa hi Xikwembu, xona xi ka hi katekisa xi hi humelerisa e vutowini, a swi lulamanga ku kangamyisa van’wana kumbe ku va yivela. Ndyangu lowu wu avanile hi le xikarhi, wa nga vona hi laha ndyangu wu nga hahluriwa hi kona himhaka ya vanhu vambirhi.
//////////
TAP FOR COPY (DOWNLOAD) OF: Isaka na Jacobo xiyenge xa 1