Mihandzu ya Moya. - M2819 Bible Studies

A. MINTIRHO LEYINENE YA NTUMBUNUKU

Mihandzu ya Moya yi fanele ku hambanisiwa ni swiendlo ni mintirho ya kahle ya ntumbunuku, leswi kumekaka eka vanhu hinkwavo hi xi talo, naswona leswi ku nga masalela ya swakudya leswi siyiweke hi tintswalo ta Xikwembu. Loko onge Xikwembu Xi nga susa Moya wa Xona eka vanhu hinkwavo, hinkwerhu hi nga tikuma hi fana ni mademona. Muporofeta Esaya u byi vonile vunene bya Xikwembu byiri karhi byi tirha endzeni ka Israyele, byi endla leswaku va kumeka va hambanile ni swilo swo bola:

Loko Hosi ya matimba hinkwawo a yi nga siyanga van’wana va hina va hanya, tiko ra hina a ri ta sala ri fana na Sodoma, a ri ta va ri hundzuke Gomora. . (Es 1:9).

Vanhu la va nga vamatiko va nga kumeka nkarhi wun’wana va ri ni swie-ndlo leswi khensekaka, naloko lava va nga vaKriste va tikuma va endla leswi hambaneke kule ni swiendlo swa xiKriste, swi vanga leswaku ku hambanisa vanhu hi ku langutisa swiendlo ntsena leswaku va nga va vari ni vuxaka na Kriste kumbe e-e, swi nga olovi. Vamatiko nkarhi wun’wana va kumeka va ri ni vuxaka, ni ku nyikela tinyiko exikarhi ka vanhu lava va nga maxaka ya vona ntsena, kambe swa va tikela ku khoma lava va nga riki maxaka ya vona hi ndlela yo fana. Swi teka nkarhi wo leha ku va u nga kota ku vona ku hambana ka vona erivaleni.

Mihandzu ya Moya ya ntiyiso, I vutomi bya Kriste, lebyi faneleke ku khuluka eka mupfumeri, ni ku va a ya emahlweni a kula, a va ni ntikelo evuton’wini bya yena loko nkarhi wu ri karhi wu famba, kutani a dzima timintsu eka Kriste. Hosi Yesu u hlamuserile mhaka leyi hi ku tirhisa xifaniso xa nsinya wa vinya ni marhavi ya wona. Moya lowo Kwetsima I swakudya leswi kokiwaka ku suka etimintswini ku ya fika emarhavini, kutani wu veka mihandzu ya vinya. (Yoh 15:1-8).

Yin’wana ya mihandzu ya Moya yi longoloxiwile eka VaGatiya 5.

Kasi mihandzu ya Moya i rirhandzu, ni ku tsaka, ni ku rhula, ni ku leha mbilu, ni vunene, ni ku hanana, ni ku tshembeka, ni musa, ni ku tikhoma. Ku hava nawu lowu lwaka ni leswo tano. (Gal 5:22,23).

Hi ta langutisa hi vuenti eka mihandzu leyimbirhi, kunga rirhandzu ni ripfumelo.

B. RIRHANDZU

1. Xikwembu I rirhandzu

Hihlamuserile hi ta rirhandzu ra Xikwembu tani hi xin’wana xa swi hlawulekisi swa Xona eka ku avanyisa ka 3, xiyenge xa E, hi vule leswaku Xikwembu I rirhandzu.

2. Rirhandzu I tshinya ra nongonoko wa Nawu wa le tilweni

Swifumbiwa hinkwaswo swa le tilweni swi tele hi rirhandzu. Rirha-ndzu I ndlela leyi un’wana ni un’wana etilweni a ehleketaka ni ku endla hi yona. Xo sungula Swi hanyela Xikwembu, hi ku landza ku hanyela van’wana, hi ku hetelela ku ti hanyela.

3. Nongonoko wa Nawu wa Xikwembu eka Mfumo wa Xikwembu lowuntswha rivekiwile eka rirhandzu

Nawu wun’wana ni wun’wana lowu Xi wu vekelaka munhu wu veki-wile eka rirhandzu, hikokwalaho, nongonoko wa Nawu lowu Xi n’wi nyikeke wona I rirhandzu, leri kombisiweke kuya hi milawu, – nkatsa-kanyo wa rirhandzu.

Yesu a ku ka yena: “Hi lowu nge: ‘Rhandza Hosi Xikwembu xa wena hi mbilu ya wena hinkwayo, ni moya wa wena hinkwawo, ni ku anakanya ka wena hinkwako.’ Lowu hi wona nawu lowukulu, lowo rhanga; kutani lowa vumbirhi, lowu fanaka na wona, hi lowu nge: ‘Rhandza munhu-kuloni, kukota loko u tirhandza.’ Milawu lemimbirhi leyi yi katsa Mila-wu hinkwayo ni marito ya Vaprofeta.” (Mt 22:37-40).

4. Vanhu va kuma ku ponisiwa hikuva Xikwembu xa va rhandza hambi leswi va nga vadyohi.

Kambe Xikwembu xi kombisa erivaleni rirhandzu ra xona eka hina, hileswi Kriste a nga hi fela loko ha ha ri vadyohi. (Rho 5:8).

Hikuva Xikwembu xi rhandzile misava swonghasi, xi ko xi nyika N’wana wa xona la nga un’we, leswaku un’wana ni un’wana la pfumelaka ka yena, a nga lovi, kambe a va ni vutomi lebyi nga heriki. (Yoh 3:16).

5. Ntumbunuku lowuntsha wa munhu I rirhandzu

Loyi a nga riki na rirhandzu, a nga tivi Xikwembu, hikuva Xikwembu i rirhandzu. (1 Yoh 4:8).

Hikokwalaho, ha tiva ni ku tshemba rirhandzu leri Xikwembu xi nga na rona eka hina. Xikwembu i rirhandzu, kutani loyi a tshamaka erirhandzwini, ú tshame eka Xikwembu, na Xikwembu xi tshama eka yena. (1 Yoh 4:16).

… kutani ku langutela a ku hi khomisi tingana, hikuva Xikwembu xi cherile rirhandzu ra xona etimbilwini ta hina hi Moya lowo Kwetsima lowu hi nyikiweke wona. (Rho 5:5).

6. Nhamuselo ya rirhandzu

Un’wanyana u hlamusele leswaku rirhandzu I tintsalo leti munhu a veke na tona emiehleketweni ya yena eka vanhu van’wana, ku kula eku khumbekeni, ni ku tinyiketa minkarhi hinkwayo eku gandzeleni ka Xikwembu.

7. Rirhandzu hi laha ri hlamuseriwaka hakona eka 1 Kor 13

- - - - Tindzimana ta 1, 2: Rirhandzu I ri kulu eka tinyiko ta Moya

Kuva ni tinyiko ta Moya to fana ni tindzimi, vuprofeta, vutivi byo hlamarisa, ni ripfumelo leri susaka tintshava, kambe u nga swi endli swi huma eka mbilu leyi nga ni rirhandzu, ( ku tsakela ku vuyerisa munhu un’wana) swiendla n’winyi wa tinyiko onge hi loko a nga ri kona, kumbe swiphambati leswi baka huwa leyikulu etindleveni ta loyi a n’wi yingisaka.

- - - - Ndzimana ya 3: Ku nyikela rifuwo ra wena hinkwaro ni vutomi bya wena hinkwabyo a swi ku vuyiseri nchumu loko u swi endla na u nga ri ni rirhandzu eka munhu loyi un’wi endlelaka.

- - - - Tindzimana ta 4-7: Swikombiso hi laha rirhandzu ri ti khomisaka xiswona eka swiyimo swin’wana
        
        Ra tiyisela: Yana emahleni siku ni siku, u tiyisela loko u hoxeriwile. Rhwala vuntswaka u leha mbilu. Exikolweni, evukatini, hambi entirweni. Swiyimo swo fana ni leswi swa humelela hiko tala, laha u tsandzekaka ku swi papalata.
        
        Ku va ni vunghana: Va na ni vunghana ni vanhu hinkwavo,nkarhi hinkwawo, hambi lava va ku endlaka hi tihanyi, hambiloko u ri karhi u twa ku vava endzeni, kumbe u vabya, tiendli mhamba eka van’wana..
        
        Unga pfumeleri mavondzo evuton’wini bya wena: Mavondzo I ku navela leswi munhu un’wana a nga naswona, kumbe ku khunguvanyeka hikwalaho ka leswi vanhu van’wana va nga naswona. I ku rhandza ku va ni swilo swo tala ku hundza van’wana: Ku fuwa swa misava hi ntalo – I xidyoho, ku chaviwa ni ku koxa swotala eka van’wana I xidyoho.

Swa chavisa hilaha vanhu va endlaka vughevenga hakona hikolaho ka mavondzo Kayini u ghevenge makwavu Avele hikuva Xikwembu xi n’wi tsakerile. Hosi Yesu u vambiwile hi varhangeri va vukhongeri hikuva va n’wi vondzoka matimba ya ku hanyisa lawa a a ma endla, ni hikwalaho ka matimba yo pfuxa vafi lawa a a ri na wona, ni xihlonipho lexi a a xi kuma eka mintshungu ya vanhu.

Swa koteka vavanuna ni vavasati va vondzokana. Swa koteka vafambisi va tikereke va vondzokana swinene.

Loko munhu hi n’wi rhandza, hi ta tsaka na yena loko Xikwembu xi n’wi katekisa ku hundza hina, hikuva há swi tiva leswaku, Xikwembu hi ku rhandza ka Xona, ni hi nkarhi wa Xona lowu faneleke, Xi ta hi katekisa hi ku tlurisa. Yindlu ya Xona ya minkateko yi tshama yi tele, a swi khataleki kuri Xi yi avela eka vanhu ku fika kwihi.

- - - - Rirhandzu a ri tikurisi. Ku ni xivulavulelo lexi nge “mhungubye yi dzunisa ncila wa yona”. Nebukednezari u tsongahatiwile ngopfu hi Xikwembu loko a sungurile ku ti dzunisa hi leswi Xikwembu a Xi swi endlile ha yena. (Dan 4:33). Hambi vaKriste va tikurisa loko va nyikela vumbhoni bya leswi Xikwembu Xi swi endleke há vona. Xana u nyikela vumbhoni ku dzunisa Xikwembu kumbe wena n’winyi ke?
        
        Rirhandzu a ri tikukumuxi – u famba u vambile ni ku tlakusela makatla ehenhla.
        
        Rirhandzu a ri hanyi hi ndlela yo soleka, a ri ti laveri leswi nga swa rona ntsena, a ri khunguvanyekisiwi hi ku olova, a ri ehleketi swo homboloka. Rirhandzu a ri tsakeli swo kala swi nga lulamanga, kambe ri tsakela ntiyiso. A hi nge swikoti ku ku hlamusela hi xin’we xin’we, kambe tikarhateli ku swi kombisa, pfumelela Moya lowo Kwetsima wu vulavula embilwini ya wena.
        
        Rirhandzu ri funengeta hinkwaswo eku rhuleni, ripfu-mela hinkwaswo, ri langutela hinkwaswo, ri tiyisela eka hinkwaswo. Rirhandzu ra ti miyelela, ri nga vuli nchumu hi swi hundla swa vanhu van’wana swa vuto-mi bya vona bya munyama, ehandle ka loko ntirho wu koxa(sindzisa) leswaku swi paluxiwa. Rirhandzu loko ri twa mahungu-ndlela ya vubihi bya van’wana, ripfu-mela leswaku a hi ntiyiso, ku nga va ku ri ni xihoxo, kumbe ripfumela leswaku kuvile ni xivangelo xa kahle ku va munhu wa kona a tikhomile hi mukhuva wolo-wo, kutani loko kuri ni vumbhoni lebyi kombaka na-ndzu wa munhu yoloye, rirhandzu ri langutela leswa u ta swi hlula.

- - - - Tindzimana ta 8 – 12: Rirhandzu ri hundza hinkwaswo leswi hi nga naswona eka vutomi lebyi.

Vuprofeta hinkwabyo byi tirha ntsena eka vutomi bya na-muntlha ntsena, kutani byi ghimetiwa. Endzhaku ka vutomi lebyi, vutivi a ha byi nga laveki, hikuva un’wana ni un’wana u ta va ni vutivi byo tiva hinkwaswo swa nkoka leswi a lavaka ku swi tiva. Hi matlhelo hinkwawo evuto-n’wini bya hina, hi na swi pimelo kufana ni swihlangi, loko hi ringa-nisa ni vutomi lebyi bya ha taka, kambe rirhandzu leri Xikwembu xi nga ri chela eka hina hi Moya wa Xona, ri ta tshama hilaha ku nga heriki. Rirhandzu I ri kulu swinene, rihundza ni ripfumelo, ni ku langutela, hikuva, eka vutomi lebyi nga tata ripfumelo hambi ku langutela a swi nga ha laveki. Kambe ripfumelo ri tava hanyelo ra hina, hi laha ku nga heriki.

8. Rirhandzu I matimba ya le henhla swinene lama hi khutazaka

Nchavo wo khatisiwa etiheleni wu endla leswaku vanhu vo tala va hlota ku ponisiwa, kambe ku rhandza Xikwembu, ni ku tiva leswaku xa ku rhandza, I xi vangelo lexi kulu swinene ni xi khutazo xa ku va hi hanyela Xikwembu hambi ku Xi fela. Rirhandzu eka vanhu ku vile xivangelo lexi nga endla leswaku a siya ku saseka ka tilo, a ta hanya exikarhi ka hina, ni ku Hi fela exihambanweni.

B. RIPFUMELO

1. Ripfumelo ri amukela leswi

Ripfumelo I voko ni xiandla lexi munhu a xi tshambulutaka ku amukela rifuwo leri a xaveriweke rona hi rifu ra Kriste.

2. Eva u wile ku suka etintswalweni loko ripfumelo ra yena eka Xikwembu ri tshovekile

Kutani nyoka yi ku ka wansati: “Ku fa kona mi nga ka mi nga fi. Xikwembu xa swi tiva leswaku loko mo dya, mahlo ya n’wina ma ta pfuleka, kutani mi ta fana na xona, mi tiva swo biha ni leswo saseka. (Gen 3:4,5).

Eva a nga ha zanga a pfumela eka Xikwembu, kambe u pfumerile eka diyavulosi.

3. Munhu u kuma hinkwaswo, kuponisiwa ni ku kwetsimisiwa hi ripfumelo

Hikuva hi tona tintswalo ta Xikwembu leti ti mi poniseke, hikwalaho ka ku pfumela; kutani leswi, a swi humi eka n’wina, kambe i nyiko ya Xikwembu. Ku hava xo tikurisa ha xona emhakeni leyi, hikuva a swi humi eku tikarhateni ka n’wina. (Ef 2:8,9).

Tshemba HOSI Xikwembu hi mbilu ya wena inkwayo,

u nga tshembi ntsena vutlhari bya wena. (Swiv 3:5).

4. Nhlamuselo ya ripfumelo

Ripfumelo I ku namarhela u helela eka Xikwembu.

5. Ku hava lexi nga tsandzaka loyi a pfumelaka

A ku ka vona: “Hikwalaho ka ku tsana ka ku pfumela ka n’wina. Ndzi tiyisile ndzi ri ka n’wina: Loko mi ri ni ku pfumela loku ringanaka ni ndzhoho ya murhi wa sinapi, mi nga ku ka ntshava leyi: ‘Rhurhela lahaya!’ kutani yi ta rhurha, ku ri hava lexi xi mi tsandzaka. (Mt 17:20).

Leswi u pfumelaka Xikwembu eka swona, swi fanele swi yelana ni ku rhandza ka Xona, u nga ka u nga tirhisi Xikwembu hi ripfumelo ra we-na ku humelerisa makwanga ya wena.

6. Ripfumelo ri nyika ntshembho wa ku ponisiwa

Hi ku pfumela, Enoko ú tlakuriwile a ya henhla, leswaku a ta ka a nga voni rifu; kutani a nga ha voniwanga, hikuva Xikwembu a xi n’wi tekile. A a ri ni ku pfumela, hikuva loko a nga si tlakuriwa a ya henhla, ú vuri-wile hi Matsalwa leswaku “a a tsakisile Xikwembu (Hev 11:5).

7. Ehandle ka ripfumelo a swikoteki ku tsakisa Xikwembu

… kutani ehandle ka ku pfumela a swi endleki ku tsakisa Xikwembu. Un’wana ni un’wana loyi a lavaka ku tshinelela Xikwembu ú fanele ku pfumela leswaku xi kona, ni leswaku xi hakela lava va xi lavaka. (Hev 11:6).

8. Ripfumelo ri hlawulekisa Xikwembu

Yesu a ku ka yena: “Xana a ndzi ku byelanga leswaku loko u pfumela, u ta vona ku kwetsima ka Xikwembu xana?” (Yoh 11:40).

9. Ripfumelo entirhweni

VaHeveru ku avanyisa ka 11, u nyika swikombiso swo hlaya xa leswi Xikwembu xi nga swi endla hi vanhu, ni le ka vanhu lava a va ri ni ripfumelo ra xiviri eka Xona. Dyondza VaHeveru 11, hinkwayo, u tlhe-la u yi gayela, kutani u ta kula eripfumelweni ra wena, hikuva ripfu-melo ri ta hi ku twa (ku nga ku dyondza) Rito ra Xikwembu.

C. NTSAKO

Hambi leswi ntsako wu nga boxiwiki tani hi xin’wana xa mihandzu ya Moya, kambe hi xin’wana xa kona, naswona swi na nkoka swinene ku va muKriste u ti toloveta ntsako wa le Moyeni, hikuva swi n’wi sirhelela eka miringo, kutani swi hundzula vutomi bya yena byi va nkhuvo lowu nga heriki.

Fambani, mi ya tidyela nyama leyi noneke, mi nwa ni vhinyo leyo tsokombe-la; lava pfumalaka swakudya, mi va nyika. Siku leri ri hlawuleriwile N’wini wa hina, kutani mi nga tshuki mi rila, hikuva ntsako lowu HOSI yi mi nyikaka wona wu ta mi tiyisa.” (Neh 8:10).

Masiku hinkwawo, swisiwana swi hanya enhlomulweni, kasi ku va ni mbilu leyi tsakeke, i nkhuvo lowu nga heriki. (Swiv 15:15)

Titsakeleni eHosini masiku hinkwawo; ndzi tlhela ndzi vurisa sweswo, ndzi ri: Titsakeleni! (Flp 4:4).

U rhandzile ku lulama, u vengile ku homboloka. Hikokwalaho Xikwembu, Xikwembu xa wena, xi ku cherile mafurha ya ntsako lowukulu ku tlula vanakuloni.” (Hev 1:9)

/////////