2016-10-13
1. Eka dyondzo leyi hundzeke hi vulavule hi ta ku tumbuluxiwa ka : 1. ku vonakala = nhlikanhi, 2. munyama = vusiku, 3. mpfuka = tilo, 4. misava ni mihandzu. Eka dyondzo leyi hi ta vula-vula hi ntirho lowu nga endleka hi siku ra wu 4 kuya fika eka siku ra vu 6.
2. Loko siku ra vumune ri sungula, a misava a yi languteka yi sasekile ngopfu swinene; a ku ri ni lwandle ra nkuxe ni misava leyi a yi funengetiwe hi swimilana swa rihlaza ni swiluva swa muhlovo yo hambana-hambana. Xikwembu a xa ha le ntirhweni wa ku tumbuluxa swilo ehenhla ka misava. Tsundzuka leswaku xi endle ku vonakala eka siku ro sungula leswaku ri ta voninga na xi nga se endla nchumu. (V14-17) Kutani eka siku lera vumune hi kona xi nga endla muxaka wo hambana ni wo sungula wa ku voninga, leswaku wuva ni mintirho mimbirhi. A muxaka lowu I: 1 dyambu, 2 Nweti, ni 3 tinyeleti,. A dyambu leswaku ri ta va ku vonakala ni ku hisa enkarhini wa nhlikani, na leswaku ri ta kombisa ku hamabana ka tinguva ta lembe, kunga; malanga, outono ( kuwa ka matluka ya minsinya), vuxika ni primavera (ku huma ka swiluva). A tinguva leti ti endleriwe leswaku ti ta hlayisa vutomi bya minsinya, swiharhi ni vanhu. A nweti ni tinyeleti swi endleriwe leswaku swi ta humesa ku vonakala ni vusiku. A vusiku byi endleriwe leswaku a swivumbiwa swi ta kota ku wisa ( ku etlela). Kambe a rivoningo ritsongo a ri laveka leswaku a swivumbiwa swi ta kota ku famba-famba laha ku vonaka kutsongo ni ku endla swo karhi hi nkarhi wa vusiku.
Namuntlha hi tiva swo tala swa risima leswi nga tumbuluxiwa hi Xikwembu. A nhlikani ni vusiku swi humelela ku rhendzelekela ka misava ku fana ni bolo. A tlhelo ra misava leri langutanaka na dyambu ri hundzuka nhikanhi kasi lerinwana ri fularheliwaka ri hundzuka vusiku. A ku hambana-hambana ka tinguva swi endliwa hi ku rhndzelekela ka misava ematlhelo ka dyambu. A matlhelo lawa ma landgutanaka na dyambu hintamu ma hisa ngopfu, leswo swi vitaniwa malanga, kasi lawa ma nga langutaniki swinene ni dyambu ma va eka xiyimo xa ku titimela, leswi vitaniwaka vuxika. Xikwembu xi veke minkarhi leyi leswaku hinkwerhu lava hi hanyaka eka misava leyi hi ta kota ku tiva leswi nga ta humelela, leswaku hi ta kota ku lulamisa vutomi bya hina mayelano ni nguva yoleyo. Ha swi tiva leswaku loko dyambu ri pela hi fanele kuya eku etleleni leswaku hi humula ni loko dyambu ri huma ha pfuka hikuva a nkarhi se wu fikile wa leswaku hi ya eku tirheni. A hi byali timbewu hi nkarhi wa vuxika, kambe loko nkarhi wa malanga ha rima hi byala. Hikokwalaho Xikwembu xi veke maendlele (ordem) yo karhi eka ntumbuluku wa xona, kutani hina hi fanela ku landza maendlele walawo. Hikokwalaho a minsiya yo tala yi hohloka matluka ya yona hi nkarhi wa outono kuta ni yi humula hi nkarhi wa vuxika. Loko Xikwembu xi tava xi hete ku endla dyambu, nweti ni tinyeleti, a dyambu ri ye a vupeladyambu kutani siku ra vumune ri fika.
A nweti loko wu hume eka khambi ro sungula a swivumbiwa hinkwaswo swa Xikwembu swi funengetiwe hi ku hatima ka kahle. A tinyeleti na tona ti hangalakile ehenhla ti engetela ku saseka ka le henhla. Kutani Xikwembu xi languta emisaveni ka swivumbiwa swa xona kuta xi vona leswaku swi sasekile.
Eku helwni ka vusiku byo sungula, a nweti ni tinyeleti swi nyamalarile kutani a dyambu ri huma hi hi matimbana risasekile ri sungula ntirho wa rona wa ku vaninga ku sukela evuxeni ku ya fika evupeladyambu. Kutani a misava a yi lulamile ku amukela vutomi bya xiyimo xa le henhla. A timbewu ti sasekile kambe a ti nga famba-fambi, tiendla vudumu, tiehleketa ni ku hlawula kumbe ku aka swisaka.
3.Eka siku ra vuntlhanu, Xikwembu a xa ha tiyimiserile ku yisa emahlweni ku tumbuluxa. Hi hlaya eka tindzimana ta 20-23,
“kutani Xikwembu xi ku: “ematini akuve ni swivumbiwa leswo tala leswi hanyaka, tinyanyana tona a ti hahi empfhukeni”.
V21hi loko Xikwembu xi tumbuluxa swiharhi leswikulu swa le lwandle, ni swivumbiwa hinkwaswo hinkwaswo leswi hanyaka ematini hi ku hambana-hambana ka swona, ni tinyanyana hinkwato hi tinxaka-nxaka ta tona. Kutani Xikwembu xivona leswaku swilo leswi swi sasekile.
v2 Xikwembu xi swi katekisa xi ku:“ tswalanani mi ndza mi tata malwandle tinyanyana tona a ti andze emisaveni” kutani kuva madyambu ku tlhela kuva mixo, riva siku ra vuntlhanu”.
A siku ra vuntlhanu rive siku ra risima ngopfu, hikuva eka siku leri Xikwembu a xi endlile swivumbeko swa vutomi swa xiyimo xa le henhla.
Xi tumbuluxe swivumbiwa leswi hanyaka elwandle, eminambyeni na le ka madamu. Xana u tshama u ya vona aquario? (edamu ro hlayisa tinhlampfi). Laha hi kona ku hlayisiwaka kona swinwana swa swivumbiwa eka mathangi makulu ya mati leswaku hi ta kota ku swi vona. Swinwana swi lehile kasi swinwana swa chavisa hi matinyo yo kariha. Swinwana I switsongo naswona swi na muhlovo wo saseka. Swinwana swi ndzundza ehansi ka thangi. Swinwana swi hlambela ehenhla ka mati swi tsursuma swinene. Eka ta swinenyana a ni nge ku byeli nchumu hikuva na tshema leswaku uve na nkarhi swi bukela. U tshama u hlamala hi leswi swi hahisaka xiswona ehenhla hi ku veveka ke? Ku sukela loko swi vumbiwile swa swi kota ku haha, kambe a munhu swi nwi tekele malembe yo tala na nga se endla a xihaha-mpfhuka. Ha twa minkarhi yo tala leswaku ku we xihaha mpfuka eka ndzhawu yo karhi, ni leswaku hinkwavo lava a va ri eka xona va file. A swinyanyana a swi se tshama swiwa, ehandle ka loko hina hi swi duvula loko swi tihahela ehenhla. I mani loyi a swi dyondzisaka ku haha? I Xikwembu lexi nga veka ku twisisa ni vuswikoti eka swona. Ntsena loko a timpapa ta swinyanyana ti hlukile, unga xi teka exisakeni xa xona u xi cukumeketela emoyeni, hi ku hantlisa xi ta pfula timpapa ta xona kutani xi haha ximpfukana.Una vona leswi Xikwembu xa hina xi tlharihiseke xiswona.
Hina tani hi swivumbiwa leswi hanyaka a hi suka-suki emisaveni. A hi na timpapa yo kota ku famba kumbe ku tsutsuma hi milenge.
4. Sweswi hi le eka siku ra vu ntsevu 6 ri nga siku ro hetelela eka ta ntirho wa Xikwembu wa ku tumbuluxa.Eka siku ra vuntlhanu 5 xi tumbuluxe swivumbiwa leswi hanyaka ematini ni leswi hahaka empfhukeni.Eka siku ra vu ntsevu 6, xi tumbuluxe swivumbiwa leswi a swi fanele ku hanya emisaveni. Hi hlaya eka tindzimana ta 24-25
“Kutani Xikwembu xi ku: Misava a yi humesie swivumbiwa leswi hanyaka hi ku hambana-hambana ka swona” kutani swi va tano. 25 Xikwembu xi endla swiharhi ni swifuyo hi tinxaka-nxaka ta swona, xi endla ni swikokovi hinkwaswo hi ku hambana-hambana ka swona. Kutani Xikwembu xi vona leswaku swilo leswi swi sasekile. Kutani Xikwembu xi vona leswaku swilo leswi swi sasekile”.
Murhandziwa mudyondzi, xana u tshama uya ejaradi ya swiiharhi ( jardim zologio) ku ya vona swinwana swa swiharhi leswi Xikwembu xi swi endleke. Loko swi tano u tava u vonile hi laha swi hambaneke ha kona xinwna na xinwana, a swiharhi swa khwati ku fana ni ndlopfu, nghonyama, nyarhi, swinyanana, mapato ya khwati, swipixi swa khwati, tihavu, tinyoka, ni swinwana leswi ni nga kala ni nga swi heti hi ku swi vula hi mavito. Hinkwaswo swa hambana, swi dya swakudya swa ku hambana hambana, swi endla vudumu byo hambana-hambana. Loko nghonyama yi bonga wa rhurhumela, loko tuva ri yimbelela ri tisa ku rhula embilwini ya wena. Loko ku ri ku u hanya endhawini leyi unga ta pfuka u nga yanga ejaradi ya swiharhi, languta a swiharhi leswi famba-fambaka eka ndzhawu ya ka nwina, swifuyo: tihomu, tinguluve, timbuti, tihuku, tinhuwana, swipixi, timbyana, xinwana na xinwan xi na mahanyele ya xona. Xana a xipixi xi nga puluvundza emadakeni kumbe a nguluve yi nga tinantswela xikhuma xa yona leswaku yi tibasisa xana? Xana a buti ya veka matandza kumbe a huku ya tswala huku ke? Xana a swiharhi swa tlula ndzelekana wa swona ke? Xana a xipixi xi nga etlela ni mbyana ke? A nyempfu ni nguluve ke? A swi nge endli, Xikwembu xi endle muxaka wunwana na wunwana hi laha xi rhndzaka hi kona kutani xi swi hlayisa hindlela yoleyo. A hi ku hlamarisa ka mintirho ya Xikwembu xa hina mutumbuluxi, a hi ku tlhariha ka xona, a mintirho hikwayo ya mavoko ya xona yi vula vumbhoni bya vukulukumba bya xona.
5. Sweswi a hi nyikeni risima leswi Xikwembu xi nga swi endla ku ta ta fika eka xigava lexi, loko na ha swi xaxametela hi mavito ya swona hi xinwe hi xinwe, vona kumbe wu nga ha swi tsundzuka: ekusnguleni xi endle ku vonaka, kutani xi hambanisa ku vonakala ni munyama, hi xona xi endleke endleke nhlikanhi ni vusiku, kutani xi endla mpfhuka, kutani xi hambanisa mati leswaku manwana ma ta kumeka ehenhla empfhukeni, kutani manwana ma sala ehansi ma funengeta misava, kutani xi endla ndzhawu leyi omeke xi yithsya misava, a mati lawa ma nge endzhawini yinwe xi ma tcha lwandle, kutani xi endla swimilani, xi endla swivumbiwa leswi hanyaka ematini ni leswi hahaka empfhukeni swinyanyana, kutani swo hetelela xi endla swiharhi leswi fambaka ni ku ndzundza emisaveni.
7. Xana u tshama u xi khongela Xikwembu mutumbuluxi ke? Xana a swi nge koteki leswaku u khongela swinwe na mina ku fana ni leswi: “ Oh Hosi Xikwembu, mutumbuluxi wa swilo hinkwaswo, hi ta eka wena sweswi ku ta ku khensa hikwalaho ka swilo hinkwaswo leswi u nga swi endla. Hi rhanda ku ku dzunisa hikwalaho ka vutlharhi ni matima ya wena, intiyiso leswaku a ku na unwana la fanaka na wena, loyi a nga endlaka nchumu laha kunga riki na nchumu na nga ri na nchumu.
Aku na unwana wa vutlharhi byo kota ku endla swilo swo hambana-hambana. Ha vula leswaku a ku na Xikwembu xin’wana ehandle ka wena. Amen”.
8. U nga pfumaleki eka dyondzo leyi landzelaka leyi vulavulaka hi ku tumbuluxiwa ka munhu.
//////////
TAP TO GET A COPY (DOWNLOAD) OF: Ntumbuluko, siku 4-6