N'wana wa Yayiro ni wansati wa mavabyi ya switlhandla

A dyondzo leyi yi vulavula hi ta ku pfuxiwa eku feni ka n’wana wa ntombi wa wanuna la vitaniwaka Yayiro, ni ku hanyisiwa ka wansati wa mavabyi ya switlhandla. A tidyondzo letimbirhi ta yelana, hikokwlaho hi vulavula hi tona nkarhi wun’we.

Luka 8:40-48

Yesu a a ri munhu wa bizi swinene. Wa ha ku vuya hi le ku miyeteni ka xidzedze lexi a yena ni vadyondzisiwa va yena a va fanele va mintiwile hi xona. Loko a fike emapheceya ka tiva, a hlangane ni vandal ra mademona leri n’wi rileleke leswaku a nga ri yisi etiheleni. Loko a hanyisile munhu luya, a tiko hinkwaro ri n’wi pfukerile hikuva a ve xivangelo xa leswaku tinguluve ta vona ti nwela etiveni ra lwandle, kutani va n’wi komberile leswaku a suka etikweni ra vona. Kutani loko a hume ebyatswini emapheceya ya Kapernahume ya tiva, a rhendzeriwe hi ntshungu wa vanhu lavo tala ngopfu a ko a tsandzeka ni ku famba. A nkarhi wa yena a wu nga lumbi yena. A nkarhi wa ku humula a wu n’wi kalela swinene. Siku rin’wana a vule marito yo karhi mayelano ni leswi: “Ndzi fanele ku tirha ntirho wa la ndzi rhumeke dyambu ri nga se pela, vusiku bya ta lebyi munhu a nga ta kala a nga ha koti ku endla nchumu”
I Xikwembu lexi endleke siku xi ri funengeta hi ku vonakala, leswaku hi kota ku vona, xi endle leswi leswaku hi ta kota ku tirha enkarhini wa ku vonakala. A vusiku byi hundzuka munyama, kutani hi pfala mahlo ya hina hi etlela. Leswi Yesu a a vula swona hi leswaku ni le ximoyeni ku ni nkarhi lowu hi fanelaka ku endla ntirho wa Mfumu wa Xikwembu hi wona, kutani hi fanele ku londzovota nkarhi hi tirha ntirho wa Xikwembu hikuva wu ta fika nkarhi wa ku hela ka masiku ya swa moya, kutania ku nga ha vi ni nkarhi wun’wana wa ku tirhela Xikwembu. Yesu a a swi tiva leswaku a nkarhi lowu a a ri na wona a wu ri wu tsongo, a wu va ntsena malembe manharhu ni hafu.
Xana I nkarhi munhu wena na mina hi nga na wona? Hi fanele ku hlamala loko Hosi yi hi hlavutela leswi. Hikokwalaho, hi fanele ku tirhisa nkarhi lowu hi nga na wona leswaku hi fikelela lava nga kusuhi na hina h iva yisa ka Yesu. Ehleketa nyana kutsongo hikwalaho ka nkarhi lowu u wu nyikeleke ku ta ta fikela sweswi leswaku u endla ntirho wa moya lowu Yesu a wu lulamiseleke wona leswaku u wu endla.
A hi yeni mahlweni ni xitoriya. A wanuna loyi a tiviwaka hi vito ra Yayiro, murhangeri wa Sinagoga, a wele milengeni ya Yesu a n’wi kombela leswaku a ya ekaya ka yena hikuva n’wana wa yena wa wanh’wanyana wa 12 wa malembe a ri ku suhi ni k ufa. A maldeya kule ni Yerusalema, a Vayuda a ake yindlo leyi va nge i Sinagoga, laha a va hlangana kona va kuma tidyondzo ta rito ra Xikwembu ni ku xi gandzela. Un’we eka vakulukumba va tiko a a hlawuriwa leswaku a va murhangeri wa Sinagoga. Yayiro a a ri murhangeri wa Sinagoga, hikokwalaho a a ri manuna wa risima ngopfu swinene etikweni. A a landzelela swinene a ripfumelo ra Xiyuda naswona a a hlayisa nawu wa Muxe swinene. A ntalo wa varhangeri wa va ta vukhongeri a va ri ni vukwele na Yesu hikuva a vanhu va vona a va n’wi nyika risima tani hi munhu wa Xikwembu, murhangeri wo hlamarisa nimudyondzisi wo hlamarisa, muendli wa mahlori kutani tani hi mihandzu va fularhele varhangeri va vona vo tsana kutani va landza Yesu hinkwaku laha a yaka kona. Yayiro yena a a hambanile na vona. A a ri munhu wo titsongahata naswona a a gandzela Xikwembu. A a tshembekile naswona a a pfumela leswaku Yesu a ni matimba ku tlula yena. Hi nga vula leswaku a a ri un’wana wa va landzeri va Yesu naswona a a pfumela eka yena. Hi ku endla leswiya, a a ri ni ka kuya kona enkarhini wa swikarhato. Loko n’wana wa yena wa wanhwanyana a vabya a swi vonile leswaku a vadokodela a va nge n’wi pfuni hi nchumu, kutani a tsutsuma a ya ka Yesu. Yesu a amukele xicombelo xa yena hi xihantla a ya ekaya ka yena. Na tshemba leswaku Yayiro a a tsake ngopfu swinene hikuva a a swi tiva leswaku ntombhi ya yena yi ta hanyisiwa.
Hambiswiritano, kuve ni ku hlwelanyana hikuva Yesu a a yimile a languta ematlhelweni ya yena a vutisa loyi a n’wi khumbeke. Petro loyi a a ri munhu wo hantlisa ku hlamula, a hlamula a ku: “Kambe Hosi, ku ni vanhu vo tala lava ku kamanyetaka, xana u nga vulela yini u ku, “I mani la ndzi khumbeke?” Yesu a hlamula a ku: “Ku ni munhu la ndzi khumbeke hikuva nit wile matimba ma suka ka mina.”
Hinkwavo va languta ematlhelweni va lava ku vona la n’wi khumbeke. Kambe wanasati la n’wi khuumbeke a yo tumbela exikarhi ka ntshungu a ehleketa leswaku Yesu wa swi tiva leswi a swi endleke, kutani a lava ku hantlisa ku huma na Yesu a nga se vula vito ra yena. Kambe a phendla ntshungu, a ya khinsama hi matsolo a n’wi byela hinkwaswo hi ta vutomi bya yena. Ku hundze kwalumo ka 12 wa malembe na wansati loyi a xanisiwa hi mavabyi ya ngati, kutani a a hetile mali ya yena hinkwayo hi kuya ka vadokodela kambe a nga voni ku antshwa. A xiyimo xa yena a ma ngo nwi xanisa vutomi bya miri ntsena, kambe ma hahlule vutomi bya vuxaka bya yena. A nawu wa Muxe a w uvula leswaku a wansati loyi a nga eka matshamele lawaya, a a nga tenganga.
Hikuva a mavabyi lawa a ma nga yimi ku tlula tiwheti to tala ni malembe, a a nga há swi koti ku ti funengeta leswaku ngati yi nga voniwi hi lava a va tshinelela kusuhi na yena, hambi hi maxaka ya yena. Naswona a nga faneli ku tekiwa hambi hi ku kuma vana. A a ri ni tingana etikweni, vanhu hinkwavo a va n’wi langutela ehansi. A ku na munhu loyi a a tsakela kuva munghana wa yena. Wa nga vona hi laha vutomi byi tikaka hi kona!
Kutani a wansati loyi wa mavabyi ya switlhandla, a twile hi ta Yesu ni malhori lawa a ma endleke kutani a ku tshemba ku nghena embilwini ya yena. Hi loyi munhu loyi a a fanele ku n’wi hanyisa! Kambe a swi ta endlekisa kuyini? A vanhu van’wana va yo ya eka Yesu , kutani a va vutisa a ku: “Mi lava leswaku ni mi endlela yini?” va hlamula va ku; “Ha Na kombela ni hanyisi mahlo ya mina” kumbe “…. Nenge wa mina lowu ni endlaka xilema” kumbe swin’wana swo fana na swona, kutani Yesu a a va endlela leswi va kombelaka swona. Kambe wansati loyi a a ta swi endlisa kuyini, xa na hi ku twa vanhu lava na yena a a ta fika a ku: “Hosi ni xanisiwa hi vuvabyi bya ngati?” wa nga ehleketa hi tingana leti a tava na tona eka vanhu hinkwavo lava a va yimile kwalaho, hikuva a a va khumbile na a nga tenganga kutani a va nyamisa.
Kutani a ehleketa hi plano yin’wana; Kutani a djuma hi le ndzhaku ka Yesu a ya khumba emakumo ka nkhancu wa yena, hikuva a a pfumela leswaku hambi loko o khumba nkhancu wa yena a ta hanya. Hi swona leswi wansati luya a swi endleke, adjume hi le ndzhaku a fika a khumba makumu ya nguvo ya Yesu kutani hi nomo lowu a ti twa emirini wa yena leswaku a hanyisiwile. Swi nga endleka a ku vava ni ku karhateka a swi landzela mavabyi ya yena, kambe sweswi, hi nomo lowu, a ma fambile! Oh, ni hleketa leswaku a mihloti ya ntsaku a yi xiririka emarhameni ya yena loko a ri karhi a hlamusela xitoriya xa yena.
Hikwalaho ka yini Hosi yi n’wi vitana exikarhi ka ntshungu leswaku a ta emahlweni, kutani hi ku endla leswo a a le ku endleni ka leswaku a khomiseka ngopfu tingana. Ni ehleketa leswaku a xa ku sungula ni ehleketa leswaku a a lava ku vona wansati loyi a a ri ni ripfumelo ro hlamarisa eka yena. Naswona Yesu a a lava leswaku loyi wansati a vona Yesu mombo hi mombo. Yesu a a lava leswaku a n’wi vona ku nga ri hi muhanyisi ntsena, kambe tani hi muponisi wa rirhandzu. A a lava ku languta ematihlweni ya yena ni leswaku wansati a languta emobo wa Yesu. A a lava leswaku a ta kota ku tsundzuka xikandza xa yena na yena a ta kota ku n’wi tsundzuka.
Naswona a a lava ku n’wi byela marito ya xikhutazu, marito lawa a a nga ta ma rivala; ku nga ri marito ya tidyondzo, kambe marito lawa a ma tava ya risima eka yena, a marito lawa loyi wansati a ta ma hlayisa eku enteni ka mbilu ya yena ni ku ma cheletela eku hanyeni ka yena eka vuntomi byintshwa lebyi a a byi amukerile. Xana Yesu a te yini eka wansati luya? “Tiyisa mbilu n’wananga, a ripfumelo ra wena ri ku hanyisile. Famba hi ku rhula.” Loko a a yo n’wi byela tani hi wansati, a swi tava swi hundze ka wumunhu, kambe loko u vitana munhu n’wananga, u le ku kombiseni ka xinakulobye xa risima, rirhandzu ni ku biyelela. A n’wi khensile hikwalaho ka ku kombisa ripfumelo ro taniya, a n’wi khutaza a ku a masiku lama taka ma tava ya mahleko, a xa ku hetelela, a vulavule ku rhula evuton’wini bya yena. Loko u lava ku ma twisisa kahle, a a lava k uvula leswi, “Hikwalaho ka ku pfumela, a wu yo hanyisiwa ntsena, kambe u hundzuke n’wana wa Xikwembu xa matimba hinkwawu!”
A miehleketo yin’wana yo hetelela mayelano ni wansati luya, loko a n’wi nyike nkarhi wa k uvula vumbhoni bya yena emahlweni ka vanhu vo tala, a n’wi pfune ku tshunxeka eka tingana leti a a ri eka tona ni ku kala ku ti amukela, leswaku a ta kota ku famba na a nga ri na tingana etikweni, ni ku hanya vutomi bya xivindzi. A ku amukela ni ku pfuleka ka yena swi n’wi pfunile ku tlhela a kuma ripfumelo ra ku tiamukela, ni ku cukumeta malembe hinkwawu lawa a a le tinganene, yo hanyela ku kukula matafula. A ku twisisa ka yena a ku fanele kuva loku: “Loko Yesu a nga vanga ni tingana ku vulavula na mina entshungwini, hikwalaho ka yini van’wana va ri ni tingana hi mina, naswona hikwalaho ka yini ni va ni tingana ta k uvula Yesu erivaleni?” Oh, matimba, vutlharhi ni rirhandzu ra Yesu!
Sweswi a hi languteni leswi humeleleke eka Yayiro ni n’wana wa yena wa wanh’wanyana.

LUKA 8:49-56:

Yayiro a a ha ku twa vumboni bya wansati loyi wa vuvabyi bya switlhandla (Vuvabyi bya ku huma ngati yi nga yimi) hi laha a hanyisiweke hi kona ntsena hi ku khumba nguvo ya Yesu hi ku pfumela, kutani hi nkarhi lowu landzelaka a kuma mahungu ya leswaku n’wana wa yena wa wanh’wanyana I wa ha ku fa. A hungu ra kona a ri ku a nga ha katrhati mudyondzisi, a a nga ha ri ni vutomi, se a a file.
Tiva leswaku hi na nala wo biha ngopfu swinene, a nga diyavulosi, a yiva hi bakithi ra misava. Hinkwaku laha a kumaka mbilu leyi Xikwembu xi yi cheleke mafurha ni laha a ripfumelo ri pfurhaka kona swinene, a endla hi tindlela hinkwato hi chela misava ya ku heta matimba ni ku kanakanisa, leswaku a tima ndzilo. A chava ngopfu ndzilo wa ripfumelo hikuva wa swi tiva leswaku wu nga hangalaka hi ku hantlisa hi timbilu ta lava pfumelaka, kutani a tiko hinkwaro ri nga pfurha hi ndzilo wa Xikwembu. Kutani leswi a a swi byala embilwini ya Yayiro hi leswaku: “ Swi herile. Hinkwaswo swi hetisekile, u xwerile, unga ha karhati Hosi. A ta ku hlundzukela. N’wi tshiki leswaku a ta ya emahlweni a hanyisa lava vabyaka. A n’wana wa wena a nga ha vabyi, a file, Yayiro, a file. A nge he endli nchumu sweswi.”
Loko Yayiro a yo landza marito lawa ya mademona, a a tave a tlhelele ekaya, a ya chavelela nsati wa yena ni ku lulamisela ku lahla. Kambe Yesu a twa leswi a swi vulavuriwa, kutani hi ku hantlisa a ku ka Yayiro: “Unga chavi, pfumela kutani n’wana wa wena u ta hanya.”
A hosi ya twa marito hinkwawu lawa sathana a ma hlevetelaka etindleveni ta hina, kutani Yesu a tiyimiserile ku hi byela ya yena leswaku marito ya sathana ma ta kukuriwa etafuleni. Hikokwalaho hi fanele kuva ni tindleve ta moya leti ti yimiseleke ku yingisa Yesu ntsena, kutani loko hi amukela marito yo hi heta mbilu, wu fanele wu va ntolovelo wa hina wa ku vula leswaku: “Xana u lava ku vula yini Yesu eka mhaka kumbe marito lawa xana? Xana a ya wena marito ma ri yini? Kutani hi ta twa marito yo fana: “Unga chavi. Pfumela nstena.” A marito lawa ma tiyise Yayiro a nga tsutsumi a ya ekaya hi ku rila, kambe a rhula kutani a teka Yesu a famba na yena ekaya ka yena.
Ko tala loko hi khomiwa hi nchavo, hi tsutsuma hi ya hala-ni-hala, hi suka laha Yesu a nga kona, hi ringeta ku endla swilo hi matimba ya hina ku lulamisa xphiqo. Leswi hi faneleke ku swi endla I ku tshama hi rhula, hi tshema N’wana wa Xikwembu wa matimba hinkwawu, kutani hi ku hantlisa hi ta vona masingita.
Kutani Yesu, Yayiro ni vadyondzisiwa va fambe va ya kaya ka Yayiro. Loko va fika, va kuma ku tele hi ntshungu wa vanhu lava baka nkosi wa xirilo, va rila nh’wana loyi a feke. Yesu a ringeta ku va miyeta, leswaku va suka ku khunguvanyeka ka vona hi k uvula leswi, “Mi nga rili. A nga fanga, a yo etlela.” Kutani vona va n’wi hleka va ku, unga ti kanganyisi. A hi swiphunta hina; ha swi tiva loko munhu a file. A nh’wanyana la nga lahaya ndlwini, a nga etlelanga, kambe a file! A ka há ri ni vutomi eka yena. A swi nge he koteki leswaku a pfuka, a vutomi by ayena byi hambanile na yena.”
Xana Yesu a vule leswaku n’wana loyi a yo etlela na a swi tiva leswaku a file ke? A vule marito yo fana ni lawa a ma vuleke eku feni ka Lazaru na a file hikunene. Swi nga endleka a lava leswaku vanhu va twisisa leswaku eka Yena a swi olova ku pfuxa munhu eku feni, a swi fana ni ku n’wi pfuxa eku etleleni. Yena tani hi Xikwembu a a ri ni vuswikoti bya kuya laha a moya wa munhu wu yaka kona endzhaku ka rifo ra miri. A rito ra yena ra yingisiwa ni kwale, A ni matimba ya ku vuyisela moya wa munhu loyi a sukeke emisaveni leyi. Wa swi kota ku pfuxa miri wu tlela wu hanya, ku fana ni leswi hi nga ni matimba yak u vitani munhu la etleleke a pfuka a tirha swilo swa vutomi.
A xivutiso xin’wana hi lexi: Hikwalaho ka yini a humese vanhu hinkwavo ehandle na nga se endla mahlori xana? A ku na nhlamulo leyi lulamisiweke. Eku pfuxiweni ka Lazaru, a swi endle emahlweni ka vanhu hinkwavo lava a va ri kona esirheni. Kambe eka nkosi lowu, swi nga endleka a tive leswaku van’wana a va nga rili hi ntiyiso. Loko a nghena a va kume na va rila, kambe loko a te, a nga fanga yo etlela, van’wana va sungule ku hleka. A xa vumbirhi i ku tiva leswaku i mhaka ya ku hlavuteriwa hi Xikwembu a maedlele ya yena y ku pfuxa vafi. A matimba ya wa matimba hinkwawu mo hlavuteriwa, kutani lava nga kona kwalaho, va fanele va kombisa xichavo hikuva va le ka ndhawu yo hlawuleka.
Swi nga fanisiwa na Muxe loko a tshinelela xihlahla lexi pfurhaka, kumbe loko a khandziye ntshava ya Sinayi a ya hlangana ni Xikwembu etlavini kutani kuva ni ku hatima. Hambi leswi Xikwembu Tatana a xi nga ri kona hi xiviri, kambe hi ku tirha ka Moya wa xona, a ku ri ni vukona bya xona ndlwini liya. A yi nga ri ndhawu ya lava a va lava manyawu ntsena, kambe lava lavaka ku vona vukulukumba bya yena, lava endzhaku va nga ta vula vumbhoni bya mintirho ya xona ya matimba.
Nkarhi un’wana swa laveka leswaku hi tsundzuka leswi Hosi yi dlayiseke swona gidhi ra vanhu a Beti-Xemexe hikuva a va kombise ku pfumala xichavo hi ku hlomela Areka ya Ntwanano, loko ya ha ku vuyisiwa hi Va-Filista (1 Sam 6:19).
Hi ndlela leyi, Yesu a yo teka mana ni tatana ni vadyondzisiwa va yena lavanharhu, Petro na Yohana na Yakobo na yena va nghena ndlwini. Va swi twisisile leswaku a yi nga ri mhaka yitsongo ya ku vitana Xikwembu leswaku xi tlherisela vutomi eka munhu loyi se a a tsemakanye layeni a ya evuton’wini byin’wana, leswaku a tlhela a vuya a ta ta nghenelela eka vutomi bya laha misaveni.
Vona hi laha a nh’wana luya a tlheleke a vuyela evuton’wini. Yesua a yo khoma voko ra yena leri a ri nga há ri na vutomi kutani a n’wi vitana a ku: “N’wananga, pfuka.” Hi nomo lowu, a moya wa yena wu tlhelela emirini kutani nh’wana a pfuka a yima. Kutani a nyika swileriso vatswari va yena a ku; n’wi nyikeni swakudya.
Naswona a va layile leswaku va nga byeli munhu leswi nga humelela. A n’wana la hanyaka a a tava mbhoni hi yexe. Hambi leswi Yesu a nga endla mahlori ya ku pfuna vanhu leswaku va pfumela leswaku I N’wana wa Xikwembu ni muponisi wa misava, a nga zanga a navela ndhuma ni ku tiviwa hi leswi a swi endlaka
Na hina hi fanele ku tivonela ku tiendlela ndhuma hi hoxe, hambi loko Xikwembu xi hi tirhisa. A vanhu a va hlweri ku hi langutisisa onge hi loko hi ri hina vinyi va matimba ya ku hanyisa, kutani va tshika ku dzunisa ni ku nyika risima Xikwembu lexi a nga xona xi tirhaka hi hina.
A mahlori lawa ma tiyisile leswaku hikunene Yesu hi yena N’wana wa ntiyiso wa Xikwembu!

//////////