2008-05-13
1.
Wa amukeleka eka nongonoko wa hina wa tidyondzo ta Bibele lowu variwaka Rivoningo ra Matilo. Leyi I dyondzo ya vu 17 leyi vula-vulaka hi tabernakela, vaprista ni minyikelo.
2.
Eka dyondzo laeyi hundzeke hi vula-vule hi Nawu wa Xikwembu lowu xi wu nyikeke Muxe entshaveni ya Sinayi. Na swona hi vulavule hi vubihi bya vudyoho lebyi va Israel va byi endleke hi ku gandzela swifaniso. Na swona hi dyondze eritweni ra xona hilaha Muxe a nga va kombelela hakona eka Xikwembu. A vule leswi: “Hosi ni ta teka vutshamo bya vona eka xikhatiso lexo, sula vito ra mina ebukwini ra vutomi kambe ku pona vanhu lava.” Xikwembu xi yingisa Muxe xi ponisa vanhu. Xona a xi pfumelelanga leswaku Muxe a hakela nandzu wa vona. Xikwembu xi endle ndlela yo antswa leswaku swidyoho swi rivaleriwa hi yona. Swoswi hi ta vona a ndlela ya Xikwembu ya ku ponisa.
3.
Etshaveni, Xikwembu xi lerisile Muxe ku aka tende lerikulu “Ntsonga” lewu vuriwaka tabernakela. Xi n’wi kombe leswi a wu fanela kuva xiswona ni mipimo ya kona. Hi ku hantlisa Muxe a sungula ku aka tabernakela. Vanhu va ri lava engetelekaka ku tlula milion na swona a va tshama e matendeni leswaku swi vevuka ku suka va ya ndhawini yin’wana. Hi kokwalaho ka sweswo tabernakela a ri akiwile hi tende. A ku biyeriwile tani hi kintali yi akiwile hi tinsika leti tiyisaka. Tabernakela a ri fanela ku gwimbiwa exikarhi ka tende ya va Israele wona ma rhendzela. Nyimba yin’wana na yin’wana a yi ri ni ndhawu ya yona laha a yi fanela ku gwimba kona. Loko tabernakela se yi yimisiwile a refu ra Xikwembu ri tile ri ta yi funengeta. Leswaku vanhu hinkwavo va vona ni ku languta leswaku Xikwembu xile xikarhi ka vona.
4.
A Tabernakela a yi ri ya quadrado (hi makhona) ya ku fana ni yindlo. Exikarhi ka tabernakela aku avanyisiwile hi swigava swimbirhi. Enyangweni a wu kuma ndhawu leyi vuriwaka Ndhawu leyo hlawuleka” Vukwentsimelo”. Eka ndhawu leyi a ku ri ni lambu ra nsuku leri a ri tshama na ri voninga. Aku ri ni altari ra nsuku laha a ku hiseriwa kona miri ya risuna tani hi gandzela eka Xikwembu. Na swona aku ri ni tafula ra swinkwa leswi a swi vonaka onge i nyiko eka Xikwembu. A ku pfumeleriwa vaprista ni valevi kunghena endhawini leyo hlawuleka “evukwentsimelweni”. Hi le kulenyana emakumu ka ndhawu leyi yo hlawuleka, aku ri ni nguvu leyi a yi tsemisa Ndzhaku ka nguvu leyi a kuri ni ndhawu leyi vuriwa Vukwentsimelo bya vukwentimelo ndhawu leyo hlawuleka ngopfu. A kuri ni bokiso leri akiweke hi timhandze leri funengetiweke hi nsuku leri vuriwaku ku: “Areka ya Ntwanano”. Ximbonyo xa kona na xona a xi funengetiwile hi nsuku ni tintsumi timbirhi ta nsuku leti a tiri ni timpampa. Hinkwaswo leswi a swi ri endzeni laha aku ri ni swi phephere swimbirhi swa maribye laha a ku tsariwile khume 10 ya milawu ya Xikwembu. Endzeni ka ndhawu leyo hlawuleka ngopfu a ku pfumeleriwa ntsena muprista lonkulu ku nghena kona kan’we hi lembe. Yena a a nghena a ta ni ngati ya swiharhi eka xipfalo xa areka ya ndzivalelo ya vanhu.
5.
Ehandle ka tabernakela kambe endzeni rithagu a kuri ni swibya swimbirhi. Xo sungula a ku ri basiya leri endliweke hi kopori rona a ri tatiwa hi mati. Muprista a a fanele a hlamba mandla ni mikondzo eka mati lawa na a nga se chakisa hi vuthuri bya yena. Na swona aku ri ni altari leyi vitiwaka brazeni ya ku nyikela kona gandzelo.
6.
Mihlovo yimbhiri ya vanhu a yi hlawuriwile ku tirha e tabernakeleni. A hi dyondzeni eka Eksoda 28: 1 – 4:
1.“Vitana makwenu Aroni, a ta eka wena ni vana va yena, Nadabu, na Abihu na Eliyazara, na Itamara, u hlawula vanhu lava exikarhi ka Vaisraele; va ta va vaprista, va ndzi tirhela. 2. Kutani u ta endlela makwenu Aroni swiambalo leswo hlawuleka, leswaku swi ta n’wi nyika ndzhuti ni ku languteka. 3. U ta vulvula ni vatirhi hinkwavo lava nga ni vutivi, va nga lava ndzi va nyikeke vutlhari, leswaku va rhungela Aroni swiambalo leswi nga ta komba leswaku ndzi n’wi hlawurile ku va muprista, a ndzi tirhela. 4. Swiambalo leswi va nga ta rhunga swona hi leswi: Xincekana xa le xifuveni, ni efodi, ni nguvu yo leha, ni hembe yo thungeleriwa mavalavala, ni xihuku, ni vamba. Va fanele ku rhungela makwenu Aroni ni vana ya yena va xinuna eswiambalo leswo hlawuleka, leswaku va ta va vaprista, va ndzi tirhela.
Ha swona ha vona leswaku xo sungula aku ri Aroni ni vana va yena ni va tukulu. A va hlawuriwile hi Xikwembu kuva vaprista. Ntirho wa vona wa wukulu a ku ri ku humesa magandzelo e altarini hi kuya hi ku lerisa ka Xikwembu. Muprista lonkulu a ku ri yena munhu loyi a a pfumeleriwile kunghena evukwentsimelweni bya vukwentsimelo ndzawu leyo hlawuleka ngopfu. Va rhangeri va tiko a va fanele va vutisa eka muprista lonkulu ku tiva ku hi kwihi ku rhandza ka Xikwembu. Xa vumbhirhi nyimba yaka levi a yi hlawuriwile hi Xikwembu ku tirha tabernakeleni. Un’we wa mintirho wa vona a kuri ku hohloza tabernakela va ri rhurhisa riya eka ndhawu yin’wana va tlhela va ya ri gwimba nakambe.
7.
Tirho lowu kulu wa tabernakela a ku ri ku tisa magandzelo. Siku hinkwarho a va fanele ku hisela magandzelo, a vanhu a va fanele va tisa magandzelo loko va dyohile. Na swona a ku ri ni magandzelo yo riha milandzu. Magandzelo ya ku khensa ni ya swirhangana swa tshovelo. Hambi swisiwana a swi patsiwa leswaku swi humesa gandzelo hi swituvani. A hi dyondzeni eka Levitika 1: 1 – 5 milawu yinwani ya minyikelo:
1.Hosi Xikwembu xi vitana Muxe, xi vulvula na yena xi ri eka Ntsonga lowo Hlawuleka, xi n’wi byela’ 2. ku ya vulavula ni Vaisraele, a ku ka vona: “Loko un’wana wa n’wina a lava ka humesela Hosi Xikwembu magandzelo, u fanele ku pambula xin’wana xa swifuwo swa yena leswikulu kambe leswitsongo, a humesa xona. 3.”Loko munhu a humesa magandzelo lama hisiwaka hi xin’wana xa swifuwo swa yena leswikulu, u fanele ku hlawula nkuzi leyi nga solekiki, a ya yima na yona enyangweni ya Ntsonga lowo Hlawuleka, leswaku a ta tsakeriwa hi Hosi Xikwembu. 4. Kutani u ta tlhandleka voko enhlokweni ya xifuwo xa magandzelo lama hisiwaka, leswaku xi ta n’wi yimela, xi va xo basisa swidyoho swa yena. 5. Kutani u ta tlhava nkuzi emahlweni ka Hosi Xikwembu. Vaprista, va nga vana va Aroni, va ta teka ngati va yi humesela Hosi Xikwembu hi ku xuva ha yona alitari matlhelo hinkwawo, enyangweni ya Ntsonga lowo Hlawuleka.
A hi dyondzeni nakambe Levitika 1: 14 – 15:
Loko mi humesela Hosi Xikwembu maganandzelo ya swa le masin’wini hi swa ntshovelo wa n’wina wo sungula, mi fanele ku humesa tindzoho leti katingiweke loko ta ha tsakama, kutani ti khuvutiwa. 15. Ehenhla ka tindzoho leti, mi ta chela mafurha, mi n’wan’wasela ni murhi wa risina. Lawa hi wona magandzelo ya swa le masin’wini.
8.
A kuri xi hi xikongomelo xa tabernakela ni swigotso swa yona? Xo sungula Xikwembu a xi dyondzisa vanhu ndlela leyi va nga ta xi gandzela hi yona ku nga ri hi leswi a va ta swi lavisa xiswona. Hi xona Xikwembu xi ri xoxe, hi xona a xi hlamusela leswi xi swi lavisaka xi swona ku gandzeriwa. Ndlela leyi a xi lava ku gandzerisiwa xi swona a yi hambanile ngopfu ni leyi swikwembana swa matiko man’wana a swi gandzerisiwa xi swona. Dyondzo ya risima leyi hi faneleke ku yi dyondza, xidyoho a xi nga rivaleriwe loko xivumbiwa xa Xikwembu lexi hlawuriweke xi dlawa xi halata ngati. Loko u yingiserile yin’we ya mahungu ya hina yo sungula, u ta tsundzuka leswaku Xikwembu a xi amukelanga gandzelo ra kayeni ra timbewu kambe xi amukele gandzelo ra Abel ra xinyimpfana kumbe mbuti. Hi gandzelo ra Abel a ku ri ku halaka ka ngati ni rifu ra xiharhi. Eka gandzelo ra kayeni a ku ngari na ku halatiwa ka ngati ni rifu. Risima eka Xikwembu? Xana Xikwembu xi vula leswaku hi ku fa ka xiharhi xi nga riha swidyoho swa vanhu ke? Xana vutomi bya xiharhi byi nga hakela xidyoho xa munhu wa xinuna, kumbe wa xisati ni vana? E E a swi nge koteki. Eka buku ya Vaheverhu eka testamente leyintswa Vaheveru 10:4 Xikwembu xi ri: “Ngati ya tinkuzi na swiphongo a yi swi kotanga ku susa swidyoho.” Ha yini Xikwembu xi lerisile leswaku ku dlawa swiharhi leswaku swi va gandzelo? Xikwembu xi tive leswaku malembe layo tala lama hundzeke a xi ri ni makungu ya ku rhumela n’wana wa xona wa la nga un’we Yesu Kriste loyi a a ta nyiketa vutomi bya yena hi ku fa exihambanwini ku kutsula swidyoho swo misava. Xikwembu xi swi tivile leswaku a ku na munhu na un’we langa kotaka ku hakela swidyoho swa vanhu van’wana a nga kona hambi un’we wa hina la hetisekeke la nga endlaka gandzelo ra Xikwembu. Hikokwalaho ka yini Xikwembu xi lerisile va Israel ku humesa magandzelo hi swiharhi? Swi harhi leswo a ku ri xikombisa ndzhuti wa swa xivirhi leswi nga tata ku nga Yesu Kriste loyi siku rin’wana a a ta fela swidyoho swa nanhu va misava hinkwayo. Ha tiva swoswi hinkwerhu leswaku xindzhuti kumbe xifaniso xa munhu wo karhi a swi vuli leswaku munhu wa kona wa xivirhi ulanguteka ku fana, e-e ku ni ku hambana ngopfu. Gandzelo ra swiharhi a ku ri xifaniso, kumbe ndzhuti wa swa xiviri, ku nga Yesu Kriste la teke ku ta hi fela kutani a swa ha laveki kuva hi nga ha endla ganzelo hi swiharhi. Hikwalaho va Kriste a va ha yi emahlweni va humesa magandzelo ra swiharhi va ri endlela Xikwembu. A ka ha ri na xilaveko eka vona ku swi endla. Hikokwalaho ka sweswo Rito ra Xikwembu ri vulaka swona eka Vaheveru 10:3 – 14:
3. Kasi, hi kuhumesa magandzelo lawa, vanhu va tsundzuxiwa swidyo swa vona, lembe rin’wana ni rin’wana. 4. Hikuva swi nga ka swi nga endleki leswaku ngati ya tinkuzini ya timbuti susa swidyoho. 5. Hikwalaho ka swona, loko Kriste a ri kusuhi niku ta laha misaveni, u te ka Xikwembu: “A wu navelanga timhamba ni magandzelo, kambe u ndzivumbele miri. 6. Mangandzelolama hisiwaka ni timhamba to susa swidyoho, a wu swi tsakelanga. 7. Kutani ndzi te: ‘Hi mina loyi, we Xikwembu, ndzi tile ku ta endla ku rhandzaka wena, hilaha swi nga tsariwa hakona ehenhla ka mina ebukwini ya Nawu.” 8. Eku sunguleni, u te: “A wu navelanga niku tsakela timhamba ni magandzelo, kumbe magandzelo lama hisiwaka ni timhamba leti susaka swidyoho.” U vurile sweswo hambiloko swilo leswi swi humesiwa hi ku landza Nawu. 9. Kutani a engeta a ku: “Vona, ndzi tile ku ta endla ku rhandza kawena” Hikokwalaho, Yesu Krise u herisa leswo sungula leswaku a ta nghenisa leswa vumbirhi. 10. Kutani, leswi endleke ku rhandza loku ka Xikwembu, hina hi endliwile lava hlawulekeke hi miri wa yena, lowu a wu nyiketeke ku va mhamba kan’we swi hela kwalaho. 11. Naswona, muprista un’wana ni un’wana u yima a tirha ntirho wa yena masiku hinkwawo, a humesa kambe na kambe magandzelo yofana, lama nga kotiki ku susa swidyoho ni siku ni rin’we. 12. Kasi Kriste u humesile kan’we gandzelo rin’we ro susa swidyoho, a rihumeselavanhu vaminkarhi hinkwayo, kutani u yile a ya tshama evokweni ra xinene ra Xikwembu. 13. Ku sukela kwalaho u yimele leswaku Xikwembu xi veka valala va yena ehansi ka minkondzo ya yena. 14. Hikuva, hi ku humesa magandzelo kan’we ntsena, u endlile leswaku lava nga hlawulekisiwa, va kuma ku hetiseka loku nga heriki.
9.
Murhandziwa mudyondzi, xana wa kota ku twisisa hi ku khanya leswaku a ku ri xihi xivangelo emasikwini lama hundzeke vanhu a va endla magandzelo hi swi harhi xana. Vona va hanye ndzhaku ka rifu ni ku pfuka ka Yesu Kriste. Kambe hina swoswi hi hanya na se Yesu Kriste a file ni ku tlhela a pfuka. Yesu hi yena a ri yexe gandzelo ra hina ra xivirhi. Loko ha ha ya emahlweni hi humesa mangandzelo ya swiharhi hi ala gandzelo ra Yesu Kriste na swona a swi nge koteki kuva hi poniswa hi ngati ya Yena. Xana wena wa ha ya emahlweni ni ku endla xidyoho xa ku endla gandzelo hi swirharhi kumbe ku endla gandzelo ra lava feke? Swoswi I nkarhi wa wena wa ku ti vula u hundzuka eka swidyoho swa wena hinkwaswo eka Hosi. U tshemba ntsena gandzelo ra Yesu ha swona u ta ponisiwa u hundzuka n’wana wa Xikwembu.
10.
Loko u lava ku swi endla leswo: unga khongela xikhongelo lexi landzekaka endzhaku ka mina: “Hosi Xikwembu, a ni humesa gandzelo ra swiharhi hikola ka swidyoho swa mina. Kambe swoswi ndza twisisa leswaku ndzi endle swo biha. Ndzi amukela ganzelo ra Yesu exihambanwini tani hi gandzelo leri hetisekeke eka swidyoho swa mina. Ku sukela swoswi ku ya emahlweni ni ta tshemba Yesu ntsena ndzi tshika tidyondzo leto hambuka. Ndza ku khensa Hosi. Amen.”
11. Ha khensa hi kuva u khongele xikhongelo lexi makwerhu. Hosi yi ta ku pfuna ku landza ndlela leyinene ya ku tsakisa Xikwembu leyi u yi tsumbuleke. Yana mahlweni u yingisela tidyondzo leti landzelaka. Ha swo, u ta kula ni ku twisisa ku rhandza ka Xikwembu.
//////////
TAP FOR COPY (DOWNLOAD) OF: Tabernakela, vapriesta ni minyekelo