A. MPFUMELELO WA YENA WA KU VA A YIMA EMAHLWENI KA XIKWEMBU
Leswi hi swona hi hundzeke eka swona. Munhu u yima emahlweni ka Xikwembu a ri loyi a lulameke hi ku hetiseka. Lexi i xiyimo xa yena lexi a pfumeleriweke eka xona. U funengetiwile hi xiambalo xa ku lulama ka Yesu, ku suka enhlokweni, ku ya fika emilengeni. Eka Tatana u languteka u fana na Yesu loko a hundzukile entshaveni.
Swiambalo swa yena swi sungula ku vangama, swi basa swinene, ku tlula leswi vahlantswi va swiambalo va laha misaveni va nga swi basisisaka xiswona. (Mk 9:3).
B. XIYIMO XA VUTOMI BYA YENA BYA LE NDZENI
Xiyimo xa yena xa le ndzeni, Hambiswiritano, hi mayelano na vukwetsimi; a xi tolovele ku va emanyaleni emalembeni ya ku dyoha ka yena – a vumbulukela endzhopeni ya qhivi ra swidyoho.
Eku sunguleni hi vulavurile nyana hi ku tswariwa ra vumbirhi, sweswi hi ta vulavula hi vuenti .
C. KU TSWARIWA RA VUMBIRHI
1. Swivula yini xana
Loko munhu a nyikela vutomi bya yena eka Xikwembu, Moya lowo Kwetsima wu nghena endzeni ka yena ku pfuxeta hi vuntswha munhu wa le endzeni, leswaku a fana ni wa le handle (ambarile ku lulama ka Kriste). Moya lowo Kwetsima wu tisa ku tswariwa hi vuntswha emoyeni, hilaha Yesu a hlamuseleke Nikodema hakona.
Yesu a n’wi hlamula, a ku: “Ndzi tiyisisile ndzi ri ka wena, a ku na munhu la nga vonaka Mfumo wa Xikwembu, loko a nga tlhelanga a tswariwa ra vumbirhi.” Nikodema a ku ka yena: “Loko munhu a dyuharile, swi nga endlekisa ku yini ku tlhela a tswariwa xana? Xana a nga swi kota ku vuyela endzeni ka mana wa yena, a tlhela a tswariwa ra vumbirhi xana?”. Yesu a hlamula, a ku: “Ndzi tiyisisile ndzi ri ka wena, loko munhu a nga tswariwi hi mati ni Moya, a nga ka a nga ngheni eMfun’weni wa Xikwembu. Nyama yi tswala swa nyama; kambe Moya wu tswala swa moya. U nga hlamali loko ndzi te ka wena, swa fanela leswaku mi tlhela mi tswariwa ra vumbirhi. Moya wu hungela lomu wu rhandzaka kona, kutani u twa mpfumawulo wa wona, kambe a wu tivi lomu wu humaka kona, ni lomu wu yaka kona. Swi tano ni ka hinkwavo lava tswariweke hi Moya wa Xikwembu. (Yoh 3:3-8).
Kusukela nkarhi lowu munhu a tswariweke ra vumbirhi, u susumetiwa hi matimba ya le ndzeni, ku nga Moya lowo Kwetsima emiehleketweni ya yena, eku vulavuleni, swiendlo ni ka mavonele ya swilo.
Moya wu hungela lomu wu rhandzaka kona, kutani u twa mpfumawulo wa wona, kambe a wu tivi lomu wu humaka kona, ni lomu wu yaka kona. Swi tano ni ka hinkwavo lava tswariweke hi Moya wa Xikwembu. (Yoh 3:8).
I xi vumbiwa lexintswha. Lawa I maendlelo ya Xikwembu, maendlelo ya ku tumbuluxa, swa ha fana ni loko Xikwembu Xi tumbuluxile Adamu eku sunguleni:
Loko munhu a ri ka Kriste, ku tumbuluka leswintshwa; swa khale swi hundzile, ku nghenile leswintshwa. (2Kor 5:17).
Munhu loyi wa xivumbiwa lexintswha u ni mpfumelelo wa ku va a ti vitana n’wana wa Xikwembu, hikuva hakunene u tikiwile na ku tswariwa hi Xikwembu; I wa mbewu ya Xikwembu, ku nga ri mbewu ya munhu; u ni mbewu ya ximoya leyi fanaka ni ya Ndyangu wa Xikwembu“genes, DNA” ; ya Tatana, N’wana ni Moya lowo Kwetsima.
Hambiswiritano, hinkwavo lava nga n’wi amukela, lava nga pfumela eka vito ra yena, ú va nyikile matimba ya ku hundzuka vana va Xikwembu, (Yoh 1:12).
2. Hi swihi leswi nga vuriki swona xana
Anakanya hi ku tswala ka nyama loku Hosi yi ku fanisaka ni ku tswariwa hi vuntswha loku endlekaka emoyeni-endzeni, ku nga ntirho lowu endliwaka hi Moya lowo Kwetsima. Ku rhanga mbewu ya wanuna yi byariwa eka wansati. Mbewu leyi yi hlangana ni mbewu ya wansati, kutani yi va ni vutomi, ku vumbiwa munhu hi ka ntsongo-ntsongo endzeni. Hlori ri endleka, ra ku endliwa ka marhambu, ti ntlampfani (ti muscle), maghidi-ghidi ya misiha, swikhulukisi swa ngati, kwhiri, mahahu, mbilu, matihlo, switwi swa miri, byongo ni swin’wana ni swin’wana. Tiwheti ta nkaye (9) ti hundza. Vanhu hinkwavo la va n’wi vonaka, va kota ku vona leswaku ku ni swin’wana swi endlekaka endzeni ka wansati loyi; Xisuti xi ndlandlamuka.
Eku heteleleni, nkarhi wa xivumbiwa endzeni wu fika, se xi lulamile ku hanya etikweni ra le handle, kutani a velekiwa. Xi sukela emunyameni kuya eku vonakaleni. Ximakariwa hile ndzhaku, kutani xi sungula ku hefemula ni ku rila. Kutani xiyan’wa ntswamba, ndzhaku xi etlela. Munhu loyi a hanyaka u velekiwile, kutani a voniwa, ni ku twiwa. Leswi swi humelela hi siku ni nkarhi wo karhi. A tsarisiwa, a nyikiwa tsalwa ra ku velekiwa. A nge nyikiwi a nga sena velekiwa, a hi nge a hari enyimbeni, hikuva swi va swi nga se va erivaleni leswaku ku ta huma munhu loyi a hanyaka wa muxaka wa yena. Swa koteka kwhiri ri huma, kumbe a tswariwa a file.
Kambe sweswi u velekiwile a ri karhi a hanya, kutani a sungula ku kula, a yisiwa eku peziweni vhiki na vhiki ku vona loko a kula kahle. Kwhiri ri teka nkaye wa tiwheti, kambe ku veleka swi teka nkarhinyana, swihumelela hi siku ni nkarhi wo karhi.
Swafana ni ku velekiwa ka n’wana wa xi moya. Rito ra Xikwembu leri nga mbewu ya xi Moya, se ri byariwile embilwini ya munhu, kutani ra mila ri va ri kula. Xivumbiwa lexi xintswha xi sungula ku tiva Xikwembu Mutumbuluxi, vukulu bya Xona, ku kwetsima ka Xona, ku lulama ni rirhandzu ra Xona, kambe hikwalaho ka vudyoho bya yena ni swi laveko, u sungula ku vona xilaveko xa tintswalo ta Xikwembu, a sungula ku va ni torha ra ku Xi tiva. Leswi swi nga humelela ndzhaku ka malembe yo hlaya kumbe hi nkarhinyana. Eku heteleleni, Moya lowo Kwetsima wu n’wi vona a lulamile ku teka xiboho xa ku hlawula, kutani wu nghenisa ku tswariwa hi Mahungu Lamanene ya Evhangeli, ndzimana ya Bibele kumbe hi swin’wana, kutani n’wana loyi a tikiweke a amukela Yesu hi ripfumelo, kutani, hi ku hatlisa n’wana lontswha a velekeriwa Tatana, n’wana loyi a fanaka ni Tata wa yena.
Ku tswariwa ra vumbirhi a swi teki nkarhi wo leha, swi humelela hi xi hatla. Loko a swo teka nkarhi wo leha a swi ta n’wi veka eka xiyimo xo biha, laha munhu a a ta fa a hari endleleni ya ku ponisiwa, kambe a tsandzeka ku vula aku “ndzi ponisiwile hi siku ni nkarhi wo karhi.”
Loko Hosi Yesu a a yo vutisa Nikodema (Endzhaku) ka malembe manharhu a ku , “Swifamba njhani Nikodema, xana u endlile hilaha ndzi ku byeleke hakona, se u tswariwile ra vumbirhi xana?”Kutani a n’wi hlamula aku “Hosi, ndza hari endleleni ya ku tswariwa ra vumbirhi.”Hosi a yi ta hlamula yi ku“Awusena tswariwa ra vumbirhi, nkarhi wa wena wa ku hanya laha misaveni wu herile, a swi nga koteki kuva u amukeriwa etilweni hi laha ndzi vuleke hakona ndzi ku , ‘handle ka kuva munhu a tswariwa ra vumbirhi, a nge wu voni mfumo wa Xikwembu,’ u ta ndzi khomela.” (Yoo, a swi ta vava kuyisa kwihi eka munhu loyi a ti yimiserile ku lulama emahlweni ka Xikwembu.)
Endzhaku ka ku velekiwa ku sungula ku kula emoyeni. Vadyondzisi va Bibele ni va rhangeri va ximoya va fanele va kombela vutlhari eka Xikwembu leswaku va kota ku vona loko ku hundzuka ka ximoya evuton’wini bya munhu ku endlekile kumbe ku nga se endleka, xana munhu loyi u tswariwile ra vumbirhi, kumbe wa ha ri eku lulamisiweni. N’wana loyi a nga se velekiwaka wa ximoya a nga na ntiyiso hi ku ponisiwa, hikuva a nga se na tswariwa ra vumbirhi Kwhiri ri nga ho huma hinkarhi wo hetelela, n’wana a tswariwa a lovile, swi nga koteki ku n’wi pfuxa a hanya. Vana va ximoya lava nga tikiwa, va lava swakudya swa ximoya loko ngati yi tsutsuma hi le nkaveni ku ya eku velekiweni. Vana lava velekiweke va lava ku phameriwa Rito ra Xikwembu leswaku va kula.
//////////